Rulleskisesong

Eg har sagt det før og seier det att: Me treng fleire rulleskiløyper her til lands. Treningssituasjonen for langrennsløparar er i dag mykje lik den som var mot slutten av 1980-åra og fyrst på 1990-talet. Det inneber heldigvis springing og sykling på ujamne stiar og i djupe skogar, toppturar med fjellsko og sekk og passeleg lange kveldsturar med terrengsko og drikkebelte til lokale stølar, turpostar og notisblokker – men altså også; rulleskiturar langs trafikkerte vegar. No er me inne i dei lysaste sommarkveldane, og rulleskiløparane er lette å sjå. Men utover hausten er både rulleskiløparar og syklistane verre å få auge på i skumringstimane, etter middag, langs landevegane. Skøytande rulleskiløparar som stel halve vegbana skaper gjerne farlege situasjonar på dei svingete vegane her vest. Me som trenar rulleski må vera på allerten heile tida, fylgje med og halde sida vår når bubilar, bussar og hastige personbilar kjem forbi. Bilistane må på si side, etter mitt syn, vise omsyn og sjå på trenande skiløparar og ivrige syklistar som ein del av det norske trafikkbiletet. For slik er det i dag, og det må me leve med på beste måte.
..........Planen er å få til ei rulleskiøkt i snitt per veke framover til vegane vert glatte av nyfalne lauv og seinare is. Det vert ein kamp for å få låne ein del av vegbana mellom Hanahaug og Hella eller Campus Fosshaugane og Frudalstunnelen ein time eller to i veka dei neste månadane. Eg veit ikkje om eg likar det, og eg tenkjer med gru på korleis skigruppene landet over har det framover. Eg går som regel åleine på rulleski, og gjerne sundagsmorgonane når det er lite trafikk. I blant går me eventuelt ei lita gruppe i lag. På ettermiddagane i midtveka hender det at eg passerer grupper der det gjerne er 10-15 ungar i gang langs riksvegen. Eg skøytar av garde på rulleski, er merksam på andre trafikantar og kan trafikkreglene. Dei er i ein læringsprosess i høve alle desse tre kritiske punkta...
..........Men, berre så det er sagt, eg forstår bilistane godt; for det kan sjølvsagt vera irriterande å møte hindringar i vegen på veg heim frå ein lang dag på jobb. Kven har ikkje kjent på akkurat det? Samstundes håpar eg bilistane har same forståinga for rulleskiløparane. Det finst ikkje så mange alternativa for oss; me går langs landevegen for å få den treninga som skal til for å leggje grunnlaget for vinterens konkurransar. Og fordi rulleskitrening eigenleg er ei svært artig treningsform. Bruk gangvegen, ropar enkelte. På gangvegane kjem rulleskiløparane fort i nye konfliktar, for på dei få og korte gang- og sykkelvegane me har er det ofte mange som går tur, syklar eller er ute og luftar bikkja med slakk line.
..........Vik IL har bygd ei eiga rulleskiløype. Fleire i skimiljøet der har jamvel bede meg over fjorden for å teste løypa. Ho skal garantert testast neste gong eg skal forbi på veg heim til vossabygda. I mellomtida får me samarbeide på vegen som best me kan. Og du, eg lovar å ikkje veive med staven neste gong ein bil (som eg er fullt klar over er der!) bråfløytar når han er to og ein halv meter bak meg - og eg stakar utanfor kvitestripa for å sleppe han forbi.

Ein vakker dag

For ikkje mange vekene sidan vart eg merksam på at den siste romanen til Anna Gavalda, Ein vakker dag, var på plass i norske bokhandlar. Frå før har eg lese to av romanane hennar i tillegg til ei novellesamling, så her vart det snøgt bokkjøp.
..........Boka gjer oss kjende med syskena Garance, Simon og Lola og kona til Simon, Carine, som er på veg til eit familiebryllaup. Historia vert fortald i eg-form av Garance. Ho er ei jente i slutten av tjueåra som bur og jobbar i Paris. Då dei fire etter ein intens biltur endeleg kjem fram, vel dei tre syskena å ta ein kaféprat etter gamalt – før bryllaupsseremonien tek til. Alle er svært skuffa over at fjerdemann i syskenflokken, Vincent, ikkje har teke seg tid til å kome. Garance og Lola har i tillegg vondt av Simon, som dei meiner er fanga i ekteskapet med ultraperfeksjonisten Carine. Dei to vert likevel overraska når sindige Simon tek initiativet til at dei skal droppe heile bryllaupet for å dra på vitjing til Vincent.
..........Men; dei er slett ikkje seine å be, og bilturen med dei tre går vidare til Touraine på den franske landsbygda. Her jobbar yngstebroren på eit gamalt og ærverdig gods. Den sameinte syskenflokken gjenopplever i løpet av det neste døgeret gleda, men òg sårheita frå ein nedstøva barndom beståande av både foreldra sin skilsmisse, eit utal barnestrekar, ungdomeleg festing, nokturne betruingar og tapte kjærleikshistorier.

..........Tematisk og stilistisk liknar boka på dei andre bøkene til Anna Gavalda. Det er mange halve setningar, og dialogane tek som vanleg stor plass. Det gode livet er på bygda, og mellom blomstrar og dyr får syskenflokken ein fristad til å prate ut om både meininga og utfordringane med livet. Gavalda serverer eit lettbeint og humørfylt karakterrepertoar – ikkje heilt ulikt det me møter i romanen Saman er ein mindre aleine. Ho skildrar livet utanfor den franske metropolen, og ein vert snøgt forført av hennar velformulerte forteljing om musikken, stemninga og karakterane. Midt oppi dette står venskapen mellom syskena fram som eit pusterom frå eit daglegliv som me skjønar er prega av låg sjølvtillit, einsemd, anstrengde familieband og ikkje minst den tilsynelatande vellukka Lola sin opprivande skilsmisse. For ei stund legg dei bak seg tankane om barn og familie, kjærleikssakn og skilsmissesorg og kvardagens styr og gudveitkva for på eit vis å nyte barndomen att.

..........Det lukkast Anna G nok ein gong å skildre ei underfundig sinnsstemming som har i seg både melankoli og glede på same tid. Utan noko meir til eller frå tek ho oss med inn i ei lita boble i livet til dei fire, og her meiner eg boka definitivt hadde stått seg på å vere meir utfyllande og grundig. Historia er kort og fort gjort - men så er det kanskje eit sjølvstendig poeng å vise at denne befriande bobla er nettopp det; kort. Og me hadde jo unt dei mykje meir slik tid i lag... 

..........Tove Bakke si omsetjing til nynorsk utmerkar seg som vanleg med spenstige og til dels frekke språkbilete. Jaudå, visst er dette sjarmerande fransk landsbygdunderhaldning, komplettert med bygdeoriginalar og fest-på-lokalet-moro, men i motsetnad til ein del av litteraturkritikarane sine tilrådingar rår eg i all enkelheit alle leseglade til å spandere nokre kveldar med Ein vakker dag på nattbordet.