Nöjd med silver

Lister er jo kult, og som fersk, om svært sporadisk, Facebook-vitjar har lister og rangeringar i allslags variantar strøymd forbi i aukande tempo siste året. Tidlegare var det i grunnen resultatlister frå skirenn og BillboardsHot100 som var dei viktigaste. Seinare vart årvisse lister som t.d. SN sin Human Development Index, som fortel at Noreg er eitt av verdas beste land å bu i, interessante. I sistnemnde kåring hamnar Noreg år om anna heilt på toppen, m.a. fordi me er eit rikt og homogent land. Det er fort, ja nærliggjande, å peike på at Leikanger og Luster toppar Dagens Næringsliv (DN) si kommunekåring frå 11.08. av same årsaka. Skal vakte meg vel for å gje meg i kast med ei storstila analyse av kåringa, men dei to kommunane i Sogn har gode ressursgrunnlag i høve kvalitet i tenestetilbodet så vel som flinke, ressurssterke og samfunnsbyggjande innbyggjarar. Og begge er homogene i tydinga at det er langt mindre skilnad på folk enn det t.d. er i hovudstaden.

Men; sjølv om Noreg er verdas beste land å bu i, flyttar nokon ut. Sofie Mathiassen i DN skriv laurdag 16.08. at sjølvsagt fer nokre til finanshovudstader for å tene pengar og andre til eit hippietilvere i India. Professor i samfunnsøkonomi, Steinar Strøm, som har ytra seg ytst kritisk til kåringa, fer sjølv til espresso og raudvin i Italia for å jobbe på eit universitet i ein europeisk storby. Personlege val, og heilt ok. Strøm meiner folk sine val i stort syner kvar det er best å bu. The public choice tek ikkje feil; Oslo er der folk vil bu – og då er det per def. feil at hovudstaden hamnar på 417.plass (!). Han peikar på at verdiar som fridom, moglegheita til ikkje å vere definert inn ei fasttømra rolle, anonymitet, moglegheita for stadig å kunne fornye seg gjennom nye miljø og moglegheita for heile tida å treffe nye menneske burde vore omsyntekne.

Verdiar som dette, som eg sjølv i gilde lag for så vidt likar å trekkje fram som gode etter åtte knallkjekke Oslo-år, er ikkje tekne særskilt høgde for i kommunekåringa. Men det synest som Strøm meiner tilgjenge til kaffe lattè er ein meir meiningsfylt indikator enn bustadprisane, og han gløymer at svært mange menneske her til lands stiller seg fullstendig likesæle til om det er ein kaffibar i nærleiken – så lenge dei kan nyte kaffien sin i, eller utanfor, einebustaden sin med borna leikande i nabolaget i trygge (og naturskjøne, ja!) omgjevnader. Strøm tek vidare feil når han døyper kåringa om til ein rein kostnadsindeks fordi 1 av 29 indikatorar er prisnivået på bustader. Strøm meiner at dersom denne indikatoren skal vere med, så må han i så fall snuast på hovudet; bustadprisen er høg nettopp fordi det er her folk vil bu...

Ok, lat oss vedgå at lista kunne sett annleis ut med andre indikatorar. Sjølvsagt ville ho det, og kåringa kunne hatt høgare kvalitet dersom ho hadde vore gjennomført som eit heilårsprosjekt med omfattande spørjegranskingar. Eit 100% objektivt svar finst likevel ikkje på spørsmålet, og så lenge me evnar å leggje det rette i ei slik liste har ho verdi. Lista fortel korleis dei som bur ein stad har det med omsyn til økonomi, helse, familie, nærmiljø og det kommunale tilbodet. Ho fortel ikkje at dei som flyttar til Leikanger eller Luster vil skilje seg mindre, få høgare inntekt eller eit rikare liv, om nokon trudde det. Korkje DN eller andre vil kunne utarbeide ei kåring som syner kvar det vil vere best å bu for alle. Det må folk finne ut sjølve. Og heldigvis har nordmenn så ulike oppfatningar om temaet at eg har trua på at Leikanger og Luster vil hamne langt opp på lista også i 2071.

Men kva skal til for at me held posisjonen på dei viktigaste indikatorane? Korleis formidle kvalitetane ved det gode livet på bygda til alle dei som berre fyl dragsuget mot storbyane? Personlege val gjort utan å vurdere/sjå alternativa er jo ikkje ok! I byråkratbygda får me gjere den sympatiske langrennaren Vladimir Smirnov sine ord (på kazakhstansk-svensk) til våre; ’Jag är mycket nöjd med silver!’. For han visste at andreplass var bra så lenge hovudkonkurrenten heitte Bjørn Dæhlie…

Store Skagastølstind

Ein fager seinsommarkveld på Skogadalsbøen i Jotunheimen gjekk det opp for meg at det finst to typar fjellvandrarar; dei som har vore på Storen - og dei som ikkje har vore det. Store Skagastølstind (2405 moh.) er Noregs tredje høgste fjelltopp, og den høgste som krev klatring. Toppen ligg i Hurrungane, sørvest i Jotunheimen. Engelskmannen William Cecil Slingsby vart i 1876 fyrstemann opp. Sjølv har eg rett og slett drøymt om denne toppturen sidan eg sat på toget frå Oslo til Voss i 1998 saman med ei som då var lækjarstudent – og som skulle klatre Storen den same septembermånaden. Ho var på veg til Finse for turgåing, trening og overnatting i telt. Ho talte i levande bilete om turen frå Turtagrø til toppen som ho rett nok førebels berre hadde lese om og studert på kartet saman med gode klatrevener.

Eg hugsar godt ho forklarde at rutene som er hyppigast nytta ikkje er vanskelege, æh, reint klatreteknisk, men at ein må bu seg på å bli eksponert for stor høgde og luftige passasjar. Det same seier alle andre eg kjenner som har vore opp òg, og det byrjar bli irriterande mange! Sjølv las eg i farsdagsboka som eg fekk i fjor, Norges fjelltopper over 2000 meter, at ein må starte tidleg på morgonen frå Turtagrø fordi ein må pårekne ein del venting både på opp– og nedturen. Mange har som målsetjing å stige opp dei om lag 1600 høgdemeterane no i august og tidleg i september. Det er no snøsmeltinga er komen lengst, og det er truleg ikkje lenge til det på ny kjem nattefrost og is på svaa oppover. Timinga er altså ideell.

Turen startar frå Turtagrø og går inn Skagadalen opp til steinhytta på Bandet. Fyrste etappen greier me greitt under tre timar, men herifrå vert terrenget straks brattare. Det er fare for steinsprang særleg fyrste delen, og fleire passasjar krev lettare klyving opp til det kjende Hjørnet. Frå Svaet sikrar ein fylgjet med tau. Hjørnet er elles fyrste verkeleg luftige platå. Neste passasje er Galleriet som fører oss vidare opp til ei ny hylle. Frå Galleriet har turen to alternative ruter; Vigdals Sva og Heftyes Renne. Her er det om lag ti-femten bratte høgdemeter opp det som i boka vert definert som 3.-4.-gradsklatring. Når denne parsellen er unnagjort, er siste resten til toppvarden grei. Utfordringa på returen er ein 40-metersrappell nordvest for ruta me brukar på vegen opp. Rappellen tek oss nedatt til like ved Hjørnet. Nedturen til Turtagrø er elles den same som ruta opp.

Fort å vere kjepphøg, ovanpå, tøff og cool når ein sit i go’sofaen i den sørvende loftsstova – med flott fjordutsikt mot Feios, Fresvik og Vidasethovden på sørsida av Sognefjorden (skimtar me Rambera òg, tru?) – og skriv på bloggen sin. Kan hende er likevel hovudutfordringa høgda og den mentale øvinga som ligg i å forsere smale galleri og klyve 600 meter over Slingsbybreen?

Kjekt å reise fire personar – førebels er me berre to. Kven vert med, og kven har gode råd til ekspedisjonen? To alternative datoar peikar seg ut; 30.08. eller 06.09. Bruk kommentarfeltet eller send ein e-post til oigjerald@gmail.com. Klar for årets luftigaste fjelltur?http://www.youtube.com/watch?v=kQm81XyzQfE

Frå sidelina…

Det let ikkje vente lenge på seg. Kjende og ukjende systrendingar, ja indresogningar, kjem bort for å gratulere. Med triumfen. Den fyrste i Syril si soge! Korleis desse samtalane går? Praten med ein vaskekte Syril-veteran på bui hin dagen illustrerer. –Gratulerer, dette var kjempemoro! –Jau, æh, klart det var utruleg kjekt; både for gutane sjølve og for alle oss rundt laget... –Ja, hina deg, men kva har de eigenleg gjort for å lukkast, kva er oppskrifta? –Tja, det kan du sanneleg spørje om, dei er jo flinke å trene… –Hadde de eigenleg forventa å lukkast så bra, då? –Nja, eg var jo viss på at me hadde eit godt 7-arlag i Norway Cup i år, hadde trua, men eh, forventa, nei, ikkje sjølve sigeren iallfall… –Korleis kjendest det når fløyta gjekk og finalen var over – og: då gutane lyfte den store sylvpokalen? –Nei, det kan vel knapt beskrivast med ord, og eg får ei kjensle av korleis Sir Alex truleg kjende det i Moskva i mai, hehe! Vert ratt tjukk i røysta berre av å tenkje på det…

Så er det likevel ikkje så lett med sigersintervju. Og så eg som mange gonger har ergra meg over ’tomme’ fraser frå Petter Northug, Marit Bjørgen og Martin Andresen. Kafaan, må jo beint samanlikne meg med dei nett no, vel?

Litt lettare er det i lunsjen når dei som verkeleg ikkje veit mykje om fotball, men som er nyfikne etter store overskrifter, spør. Då kan eg lene meg på empiri. –Norway Cup vart arrangert for 36. gong frå 27. juli til 2. august. –Syril sine '94-gutar stilte lag, og eg er trenar. –I løpet av veka møttest 30.000 deltakarar frå om lag 50 nasjonar til 4000 kampar i det som er verdas største fotballturnering. –I år var det ny rekord med over 1500 påmelde lag – og i klassen G94 var rundt 70 av desse! –Me spelte åtte kampar, tre i gruppespelet og fem i A-sluttspelet; og gutane vann alle, gitt. Slikt.

To av laga Syril-gutane møtte var utanlandske, og særleg finalen mot Paces Palestine G94 vart ei utruleg fin oppleving på tvers av kulturelle skiljeliner og språklege barrierar. Nærast ei forbrødring med felles fotografering, briljering på sognaengelsk, no problem, utveksling av palestinaskjerf og gåver - og avtalar om å treffast att til neste år. Knallmoro – og fair play på alle, alle vis! I tillegg til trenarar og lagleiar var det mange foreldre, vener og ikkje minst småsysken som stod på sidelina under finalen. Alle medverka til god stemning før, under og etter kampen. Vetlebror i heimen ivrigast, og fleire av oss prøvde seg etterkvart som frivillige linedommarar, ja, jamvel som frivillige hovuddommarar, jf. Tv2-innslag frå finalen, arrrghh…

Media har stor interesse av Norway Cup. 750 journalistar, fotografar og TV-medarbeidarar frå heile verda er akkrediterte. Vår favoritt under Norway Cup i år var, i tillegg til Sogn Avis, Tv2-sendingane. Særleg finalesendinga der Syril-gutar (i alle aldrar, høhøhø) hamna på teip, slo an. Her har me henta ein passasje frå sekunda etter at finalesigeren var i hamn. Verd å ta med seg: Tv2-reportaren: –Anders, to mål i en Norway Cup-finale, hvordan føles det? Anders: –Da gaorkje an å beskriva ein gong, fy f…, åååh! Tv2-reportaren: –Akkurat nå, hva husker du av scoringene dine? Anders: –Ikkje so mykje, dei var berre j… viktige! –Fy f…! Eivind: –Ja, altso, me frykta dette laget på forhånd, for me høyrde dei var veldig gode, så me bestemte oss for å legga ut i eit hardt press – og da lukkast!!! Anders: –Ja, denne kampen var ein bonus for oss, og me skulle gå ut der i dag og vise kva me kunne. Me er best!
http://webtv.tv2.no//webtv/?progId=255608

Utrulege dagar ilag med 10 supre systrondgutar er over. Takker for innsatsen til alle som var med, og for opplevinga de gav oss. Som eg avslutta på bui hin dagen:
–Me fekk da jo pinadø te, me, karar!