Lascia ch'io Pianga

Georg Friedrich Händel (1685-1759) var fødd i Halle, Sachsen-Anhalt i det som då var det tysk-romerske rike (843–1806), og han byrja med musikk allereie som barn. Far hans var imot at han skulle satse på musikken som leveveg, og ville at han skulle skaffe seg ei skikkeleg utdanning i staden. Historia fortel at då ein tysk hertug høyrde Händel spele orgel som niåring, tilrådde han faren å la unge Georg Friedrich satse på ei karriere innanfor musikken. Faren lytta – og gav etter. Som tolvåring vart han tilsett som organist i kyrkja i Halle. Han var då godt i sving med både komposisjonar og fiolinspel. I 1710 flytta han til London, og frå 1719 var han musikksjef for den då nyleg grunnlagde Royal Academy of Music. Händel vert rekna som ein av barokktidas fremste komponistar, og han skreiv over 40 operaer og heile 23 oratorier.

Så er det fengande å lese og høyre om korleis den genierklærde arbeidde. Då han skreiv den kjende passasjen i operaen 'Rinaldo' som heiter 'Lascia ch'io Pianga', såg han føre seg ei enkel, men dramatisk, historie. Kort fortalt handlar dette om ein hertug i eit slott, oppe på haugen utanfor landsbyen, som vert så forelska i ei vakker, men svært fattig byjente. Han har sett ho fleire gonger i landsbyen, og forkledd som munk har han smugkikka på ho nedi gatene. –Hm, tenkjer han, korleis skal eg vinne ho, tru? Han tenkjer seg om, og rådfører seg med sine næraste. –Jau, jamen trur eg at eg skal kidnappe ho, og setje ho i fangekjellaren min. For før eller sidan, så lenge eg er den som gjev ho mat og eh, omsorg, skal du beint sjå at ho byrjar like meg. Og så gjer han nett det.

Men sjølvsagt er den fattige byjenta så glad i han bondesonen som skal overta eit lite småbruk utanfor byen. Ho tenkjer slik på han at ho berre av sakn og lengt held på å daue der nedi fangekjellaren. Ho nektar å ete, og ho gret kvar einaste natt. Og sjølvsagt er ’Lascia ch’io Pianga’ hennar såre song. Songen kan høyrast gjennom gittervindauget oppe på veggen. Ho syng han medan ho sit i måneskinet som strekkjer seg heilt inn i hennar vesle hjørne i kjellaren:

Lascia ch'io pianga la dura sorte (let me weep over my cruel fate), E che sospiri la libertà (and that I long for freedom)! E che sospiri, e che sospiri la libertà (and that I long, and that I long for freedom)! Lascia ch'io pianga la dura sorte (let me weep over my cruel fate), E che sospiri la libertà (and that I long for freedom)!

Og Sarah Brightman sin YouTube-versjon er så mjuk og dramatisk, og ho får fram lidinga og lidenskapen som eg ser føre meg fattigjenta strir med. Høyr han her!

Etter denne historia, på kva fest som helst, vert det diskusjonar i det vide og breie om kven som er flinkast til å formidle dette stykket: Sarah Brightman eller Kiri Te Kanawa. Då me for nokre år sidan vitja grava til Händel i Westminster Abbey i London, bestemte me oss for å oppsøkje operaen i Milano for å høyre ’Rinaldo’ (1711) ein gong sjansen byr seg. Til dess får me feire æh, kniplingbryllaupsdag fyrste juli med å høyre på Sarah sin vene song.

QUIZ: 1) Kor lenge har ein vore gift når ein rundar kniplingbryllaupsdag? 2) Skal ein kjenne seg gamal når ein har nådd eit slikt tal år som rette ektefolk, hæ? To be continued...