Nynorskbyråkrat

– Så, kva slags utdanning har du? Var det samfunnsfag eller norsk eller nordisk du nemnde ein gong? For du skriv faktisk litt sånn konservativ nynorsk, tykkjer eg. Ja, og så er det noko sånne politikk- og økonomigreier, vel? Spørsmåla kjem med ujamne mellomrom, og dei er faktisk ikkje alltid like enkle å svare på. Det kjem langt an på kven som spør. – Grad: Cand.polit. Frå Universitetet i Oslo. Det betyr for min del hovudfag i statsvitskap. Støtta av ein gjevande dose sosialøkonomi og historie. Og så heldt eg på å byrje på norsk grunnfag i Volda… Om det er ein kollega som spør, hender det at eg forklarer ved å seie: – Eg er vel ein sånn som blir glad når Kommunal Rapport ligg rykande fersk i papirutgåve på avisbordet i pausekroken. Så er naturlegvis statsvitskap mykje meir enn offentleg politikk og administrasjon på kommunalt nivå, men eg tenkjer dette får halde – iallfall i denne omgang.

Meir eller mindre språkmedviten er eg ein nynorsk statsvitar og byråkrat. Og jo eldre eg blir, dess meir oppteken blir eg av målformer og målføre. Og her kjem ei kopling mellom fagstoff og språk som brått vart skarpstilt for meg her om dagen. Kommunal Rapport skal bli betre til å formidle stoff på nynorsk! Dagsaktuelt fagstoff formidla av dyktige journalistar på nynorsk skulle vel vere sjølvsagt, men likevel kjende eg at eg vart glad. Britt Sofie Hestvik er meir enn den nye redaktørdama i KR; ho er ein redaktør som legg vinn på språkleg mangfald og ivaretaking av nynorskkommunane også i språkleg tyding. Slikt kan ein like!

Så kva er historia? Frå 1500-talet fekk dei skandinaviske språka ei form som dagens skandinavar ville kunne forstå. Dette stadiet av norsk språk vert kalla nynorsk. Den fyrste systematiske granskinga av det nynorske språket vart utførd av Ivar Aasen, som på 1840-talet reiste rundt i landet og studerte dialektane. I 1848 kom Det norske folkesprogs grammatik og i 1850 kom Ordbog over det norske folkesprog. Med desse verka vert Ivar Aasen rekna for å vere grunnleggjaren av norsk språkvitskap.

I 1852 skapte Aasen målstrid då han uttrykte ynske om å utarbeide ei normalform av folkespråket til ålmenn bruk. Nokon skriftnormal fanst ikkje då. Aasen var likevel ikkje klar for kamp og prøvde å avdramatisere saka. Den fyrste skissa av ein skriftnormal kom i 1853 med Prøver af landsmaalet i Noreg. Den fyrste verkeleg store striden oppstod hausten 1858 då journalisten og diktaren Aasmund Olavsson Vinje starta opp vekebladet Dølen. Dette var den fyrste periodiske publikasjonen på det nye landsmålet, og motstanden var stor. Men dei arbeidde trottig vidare. Ivar Aasen fullførte landsmålsnormalen med publiseringa av Norsk Grammatik i 1864 og Norsk Ordbog i 1873. Partiet Venstre tok etterkvart også opp målsaka, og i 1885 vart landsmålet sidestilt med det danske skriftspråket. Den fyrste offisielle rettskrivinga kom i 1901, og i 1907 vart det innført obligatorisk eksamen i landsmålet ved examen artium. Sjå der, engasjementet gav resultat!

Sjølvsagt skal moderne, granskande og samfunnskritisk journalistikk kunne gå føre seg på nynorsk. Sjå berre på BT - for ikkje å snakke om lokalavisa mi, Hordaland! Og det rettkomne kravet frå Landssamanslutninga for nynorskkommunar, som vart stilt straks Hestvik vart tilsett som sjefredaktør, nådde fram. – Språkbruken medverkar til nærleik mellom lesaren og stoffet, og bør varierast, svara ho. Den nye redaktøren si haldning er at ingen les Kommunal Rapport av plikt, men av lyst og fagleg interesse. – Å engasjere er grunnleggjande for meg som journalist, seier ho. – Eg er oppteken av både språk og journalistikk som drivkraft i samfunnsdebatten, og eg ser fram til å kommunisere med lesarane våre – på begge målformer. Velkomen på post, Britt Sofie, fyrste siger innkassert!