God jol!

Gåvene er kjøpte, pakka og sende. Julekorta er komponerte med sine faste, tilklypte turbilete og meir eller mindre gjennomtenkte formuleringar. Pinnekjøtet er salta og røykt, kappa og klart – eller i alle fall kjøpt inn... Juletreet står på fot i garasjen, klart til å bli pynta i stova på vetlejulaftan. Ski til store og små, til fjellturar og langrennsløyper, både til mose-og-lyng-skitilhøve og til praktfulle snøforhold, står preppa og klare i kjellaren.
..........For dei yngste går dagane trått no, men for andre av oss fyk tida så det neimen ikkje er riktig klokt. Sist veke var eg på fire juleavslutningar på to dagar, og ein kollega sa det rett ut: 'Denne veka har eg rett og slett ikkje tid til å gå på jobb'. Jula er altså like om hjørnet, og me kan like godt gjera det beste ut av ho. Me tek sats og fyller opp bilen frå golv til skiboks, og køyrer heim til farmor og tradisjonsrik julefeiring denne gongen.
..........Det er ikkje anna å gjere enn å takke alle, kjende og litt mindre kjende, for kjekke kommentarar og synsmåtar og gode møte i året som har gått, og vone at me får eit like godt 2010 som 2009. Huhei!

God jol til deg
og god jol til din bror,
god jol til di syster
og til far og til mor.
God jol til ein nabo
og han utpå fyret.
God jol til ein sjømann
og til ein utan hyre.
God jol til dei små og
til dei som er store.
God jol til dei snille
og dei under bordet.
God jol til dei fire
som syng bass i koret,
og god jol til han polske
som vaskar kontoret.
    
God jol, Arne Hjeltnes (Sumaren eg fylte diesel, 1993)

For å seia det sånn

I år har eg hatt mange kjekke samtalar med leiarar og tilsette i bedrifter som på eitt eller anna vis arbeider med energisparing eller produksjon av fornybar energi. Eg har vore ute etter deira, respondentane, sine syn på tema eg er oppteken av. Då er det viktig å nytta tida godt, tenkjer eg alltid i slike settingar, sidan eg endeleg har greidd å stabla på beina eit møte med dei. Me har ikkje tid til så mykje utanomsnakk, travle som me er. Lista over spørsmål, intervjuguiden, er utforma slik at eg skal hugsa å sveipa innom flest mogleg tema i timen som er sett av. Sidan eg tek samtalane opp på band, kan eg liksom dura i veg med problemstillingar og oppfylgingsspørsmål – utan å tenkja på at svara skal hugsast eller noterast undervegs.
..........Til saka: For å få fullt utbyte av intervjua, og for å kunne bruka sitat, brukar me som regel å skriva dei ut. Dette er ein tidkrevjande jobb. Difor nyttar forskarar iblant studentar eller andre til å gjera jobben for seg. Eg har bestemt meg for å gjera dette sjølv, og har i løpet av fyrste halvdel av adventstida oppdaga at hovudfrustrasjonen min ikkje handlar om at jobben er tidkrevjande. Nei, det verste er nemleg å oppdaga alt eg sjølv har sagt undervegs i desse samtalane. Sa eg det verkeleg slik, tek eg meg i å tenkja. Arrgh, men kvifor sa eg ikkje heller…? Det er nærast uuthaldeleg å få greie på korleis eg eigenleg uttrykkjer meg i enkelte samanhengar. Og eg tenkjer berre ein ting: Dette må eg då læra av! 
..........Ta til dømes frasa ’for å seia det sånn’. Sjølvsagt har eg ofte tenkt at andre slengjer ut denne frasa i aust og vest. Dei hengjer ho gjerne på til slutt i ei setning, som ein vindskeiv, utsliten og haltande tilhengjar på ein elles moderne og elegant køyredoning. Enkelte har jamvel late ho falle ned på papiret gjennom pennen eller inn i pc-skjermen via tastaturet. Då burde dei heller ha skrive det sånn, då, har eg tenkt. No har eg altså avslørt meg sjølv: Eg er ein av dei som nyttar mange fyllord, og eg veit sanneleg ikkje om eg likar det.
..........At det munnlege språket er prega av spontanitet er kanskje det som skil det mest frå skriftspråket. Me tenkjer ikkje like mykje over korleis me formulerer oss når me pratar som når me skriv. Det fører ofte med seg mange fyllord, eller pragmatiske partiklar og uttrykk som dei gjerne vert kalla i språkvitskapen. Men dersom me seier noko på ein så uklar måte at me er nøydde til å slengja på desse orda, burde me vel heller bruka fem sekund ekstra på tankeverksemd, burde me ikkje? Me ville finna ein rettare måte å seia det på, og trongen for slike innhaldslause ord og fraser ville opphøyra? Sjølvsagt ser eg verdien av slike fraser i enkelte samanhengar, men då må det vera i fråsegner som tillet slikt. Til dømes når me beskriv eitt eller anna ved hjelp av metaforar. Då set me gjerne på ’for å seia det sånn’ for faktisk å forklara at me seier noko på ein alternativ måte. Då kan me seia det sånn. Me seier kanskje at 'det vert som å setja bukken til å passe havresekken, for å seia det sånn', viss me talar om å låne bort nyesykkelen til ein notorisk kjeltring som me slett ikkje stolar på. Ei viss mengde fyllord er elles naudsynte i talemålet vårt. Berre tenk på kor slitsamt det ville vera å halde praten i gang med einkvan som korkje nøla eller la inn forsterkande eller dempande fyllord mellom dei målretta innhaldsorda!
..........Det har nærast vorte ein mote å setja på dette forklarande, eller endå verre; orsakande, tillegget når me snakkar. For min eigen del trur eg det i tillegg har vorte ein real uvane. Gjennom å skriva ut nokre av intervjua mine har eg altså bestemt meg for å slutta å seia det sånn i tide og utide. Frå no av skal eg heller bruka hjernens funksjon til å luka ut både denne og andre keisame fraser der dei ikkje trengst. Spark meg på leggen og køyr olbogen hardt inn i sida mi, alt du berre greier, neste gong du høyrer meg seia: 'liksom', ’skulle eg til å seie’ eller ’viss du skjønar kva eg meiner'. Skjønar?

Vinterlengt

Sjeldan har huslyden stått meir samla og sterkt bak kravet om snø som no. Hausten har vore finfin, han, men dei siste vekene har me stadig oftare slege eit slag for kvite vidder, faste skispor og kuldegrader. For snøen på tunet, nedpressa av trakk og breie piggdekk. For snøen på tunbjørka attom garasjen, og for snøen som nyfallen heng på skogen mellom husa i bygda. Jamvel for snømåkedugnad i blåtimen nede på fellesplassen og dugnad for å få i gang skitrekket på Kleppa har me slege eit slag. Det var difor jubel i heimen måndagskvelden, for under kveldsmaten kunne me tydeleg sjå at det snødde under gateljoset nedom huset. Jess!

   

Yngstemann var kjapt ute, grytidleg i går, i berre boxeren, for å sjekke snøstatus på tunet. Etter kvart som det byrja lysne og gjengen kava ut dørene for å oppsøkje jobb og skule, kunne også me andre slå fast at det iallfall var kvitt ute. Rett nok ikkje mange centimetrane med snø, ok, men kvitt. Og kontrasten frå dagen før på same tida var så utruleg stor. Vekslinga mellom årstidene er jo halve moroa her til lands, og særleg når ein mørk haustkveld over natta vert forvandla til ein ljos og vakker vintermorgon er endringa enorm. Overgangen frå november til desember kunne knapt vore betre. Smørjekofferten står klar og skikleda er henta fram. Og det vert hyppig sjekk av snøtilhøva på lokale skidestinasjonar sine vevsider i dagane som kjem, kan eg love...
  
Julemånaden er altså godt i gang alt, og Man.United-kalenderen på kjøkenet er for lengst bladd over på siste arket (yngstemann lovleg tidleg ute der òg). No tek julerushet for alvor til, og eg merkar at folk rundt meg, både på jobb og på fritida, ikkje køddar med jula. Korte leveringsfristar i jobbsamanheng er berre for barnemat å rekne når eg tenkjer meg om. Då er det viktig å manøvrere skuta slik at ein får gjort dei rette prioriteringane: Juleshopping eller ælghufs med teknekten? Julereingjering eller intervalløkt ilag med husbyggjaren? Julekortskriving eller prøvesmaking av årets juleøl med gode grannar i stova? Det er vel tida for å gjere litt av alt, ikkje anten/eller - og det er mange av oss som gjerne supplerer lista over viktige gjeremål med snømåking i oppkøyrsla og skiprepping i kjellaren. Men då held det altså ikkje med fagre lovnader om ein blå desemberhimmel og tindrande klare netter heile veka til endes. Nedbør!
  
Vinterlengt
  
snart kjem snøsneglane
fram att
spiralkrulla ligg dei og ventar
på måneskinnet
og knitreglitresnøen
  
Snart vinter, Fjordsymjaren (24.11.2009)

Forsking og bygdeutvikling

Bjørn Egil Flø og Jostein Vik ved Norsk senter for bygdeforsking har i haust invitert til debatt om bygdeforsking og –utvikling her til lands. I Dagens Næringsliv 01.10.09 fyrer Flø laus mot ’middelklassebygda’ og alle som driv bygdeutvikling for det han kallar ein ’kulturkonsumerande middelklassemarknad’. Flø er, slik eg oppfattar han, særleg kritisk til korleis forskarar diskuterer denne utviklinga, og meiner at både bygdeutviklarar og –forskarar har forlese seg på ’kryptiske postmoderne teoriar’. Forskarane er mindre kritiske til bygdeutviklingsprosjekta dei studerer enn dei burde vere, og for opptekne av kultur som grunnlag for verdiskaping på bygda. Kombinert med ei elitistisk orientering, inneber dette i neste instans at bygdeforskinga anbefalar etablerarar og gründerar å tilby ’middelklassesymbol mest ingen er nemneverdig interesserte i’. Forskarane kastar såleis blår i augo på bønder og bygdeutviklarar som elles kunne ha satsa på noko meir berekraftig enn kortreist mat og norsk natur. Implisitt i dette argumentet ligg det at den norske middelklassen ikkje etterspør (nok av) det forskarane påstår me er opptekne av her til lands; mjuke ostar og flotte naturopplevingar i den rurale idyllen.
..........Den andre delen av argumentet til Flø er av meir generell og prinsipiell interesse. Han hevdar at det i dag er ei stor grad av gjensidig tilknyting mellom forskarar, brukarar av forskinga og prosjektmakarane. Dette er ei viktig årsak til at forskarane i for lita grad stiller seg kritiske til utviklinga innanfor bygdeutviklingsfeltet, hevdar han.
..........Jostein Vik går i Nationen 07.11.09 Flø i møte, og uttalar seg først og fremst på bakgrunn av kunnskap om den landbrukstilknytte næringsutviklinga. Han hevdar at forskarane ikkje konsumerer postmoderne teori i eit omfang som medfører problem – snarare tvert om. Dagens forskingsfinansiering har eitt overordna problem; oppdragsforskarar har i altfor lita grad kapasitet (tid!) til å oppdatere seg på teori. Meir kritisk postmoderne teori ville dessutan venteleg ha retta merksemda mot bygde- og matdiskursane sine maktaspekt, noko Flø også etterlyser, hevdar Vik. Dei fleste av dei knappe 60% av bøndene som har tilleggsnæringar driv verksemder som leigekøyring, snøbrøyting, vedhogst, tømrararbeid og grøn omsorg. Mindre enn 5% av bøndene driv eiga vidareforedling av mat, som til dømes produksjon av spekepølser og mjuke ostar. Symbolproduksjonen ser altså ikkje ut til å rå grunnen åleine i norske bygder. Vik understrekar forresten at det også er eit ope spørsmål i kva grad det er lurt/dumt å rette seg mot middelklassen, som vel etter kvart omfattar mange av oss…
..........Ein ting er at bygdeforskarane kan hende faktisk tek feil, og at dette skuldast overkonsumering av postmoderne teori. Den andre delen av argumentet til Flø er likevel langt verre. Gjensidig tilknyting mellom forskarar, brukarar av forskinga og prosjektmakarane gjer forskarane lite kritiske. Slike bindingar fører med seg forskingsetiske problemstillingar som forskingsinstitutta bør vere særs medvitne i kampen om lokale, regionale og nasjonale oppdragskroner. Forskingsmiljøa fungerer i eit samspel med oppdragsgjevarane og samfunnet rundt. Dei som finansierer forsking ynskjer gjerne å få noko att. Går oppdragsforskarar brukarane sitt ærend, og vil forskarar i for stor grad gje oppdragsgjevarane svaret dei vil ha? Ligg det i korta at me arbeider for vindkraft når me forskar på vilkår for, og ringverknader av, vindkraftutbygging? Driv forskinga innanfor geoturisme og opplevingar av lokal eigenart eigenleg marknadsføring av reiselivet i Sogn og Fjordane?
..........Særleg bygdeforskinga har vore skulda for å vere grunnleggjande normativ, i positiv tyding. Forskinga vil medverke til å utvikle bygdene og distrikta, og då kan det bli for lite plass for det kritiske blikket som Flø etterlyser og representerer. Eg er likevel samd med Jostein Vik i at forskinga korkje bør drive svartmåling eller overoptimistisk 'gladkonstruktivisme' for bygd og utkant. Forskinga bør streve etter å studere nyansar og vilkår for utvikling (og ja; avvikling) i distrikta med eit kritisk blikk. Men: Det er viktig å diskutere, og forske på, potensialet i dei ulike marknadane som nye næringar i distrikta rettar seg mot. Utvikling skjer der fleire ser moglegheiter ilag! 

Haust i New York

I wanna wake up in a city that never sleeps… Ei kjend strofe sunge av Frank Sinatra surrar faktisk i hovudet med eg gnir den litt urolege svevnen ut av augo 05.27 på Milford Plaza Hotel ved Times Square. Eg vert liggjande og berre vente på at morgonen skal kome. Etter snart fem døger i USA, merkar eg at det framleis er ein god porsjon jetlag att i skrotten. Likevel er eg fast bestemt på å starte New York-opphaldet med ein treningstur i Central Park. Fram med kartet for å vere på den sikre sida. Planen er å fylgje 7th Avenue oppover til 59th Street ved Columbus Circle. Frå hjørnet sørvest i parken skal eg fylgje ei blanding av grus- og asfaltstiar nordover til eg rundar den vesle innsjøen med det overkomelege namnet The Lake. 
  

På med treningsklede og hanskar, og av garde 07.05 på fyrste treningsturen utandørs etter at eg landa i USA. To 40-minuttarar på tredemølle på Hyatt Regency Hotel i Washington DC har så langt utgjort all fysisk fostring. Det er difor perfekt med ein kombinert bli-kjend- og treningstur i byn no. Vel passert porten ved Columbus Circle, kjenner eg at det er haust i New York. Lufta er morgonkald sjølv om sola byrjar kikke ned mellom høghusa. Lauv i alle fargar dekkar stiane eg spring på. Eg stirer på små og store, gamle og unge, seine og raske, ljose og mørke, dongeri og treningsklede, joggevogn og sykkel, ja, her er nærast alt ein kan tenkje seg av folk på farten. Men her er god plass til dei alle, slær det meg. Oss alle. Central Park ber preg av at New York Marathon gjekk i går. Eit stort mannskap held på med rydding og nedrigging av løypeskilt, salsboder, tribunar og eg veit ikkje kva. Greitt å springe her i dag, merkar eg. Og ikkje i går.

..........Turen til USA starta sist tysdag. Flyreisa gjekk til Washington DC, via Dublin og Boston, for å delta på ein forskarkonferanse som ber namnet Society for Social Studies of Science. Ein god kollega på NTNU i Trondheim inviterte tidlegare i år både meg og andre kollegaer med. Eg var ikkje sein å be. Etter eit tettpakka konferanseprogram i hovudstaden, er det no altså duka for blanke fridagar i NYC. Planlegginga har vore så som så, men ei vitjing til utsikta i 86. etasje i Empire State Building, fridomsgudinna på Liberty Island, Madison Square Garden – og obligatorisk middag og t-skjortehandling på Hard Rock Café skal gjennomførast dei neste dagane. Og så er det på sin plass med ei roleg økt på kafé og i bokhandel, med e-postlesing og kanskje litt kortskriving til vener og kjende heime. Kanskje.
..........Dette er fyrste møtet mitt med New York, og eg må vedgå at eg er overvelda. Eit ufatteleg syn møtte meg og ein gjeng skotske studentar (som eg tilfeldigvis kom saman med ut frå bagasjebandet på Kennedy International Airport) då drosja vår kryssa brua over East River og køyrde inn på Manhattan. Skyskraparane steig til værs, fleire og høgare enn eg hadde førestilt meg. Morten Harket si røyst dukka uunngåeleg opp i hovudet. A chance of a lifetime to see new horizons. On the front page a black and white picture of Manhattan Skyline… 
..........På veg nedover att etter rundturen i Central Park passerer eg både Trump Tower og Rockefeller Center, og byen har for alvor vakna no. Dresskledde på veg til kontoret med kaffi frå Starbucks Coffee Shop i eine neven og pc-veska i hin. Omgrepet 'urbant trøkk' får eit nytt innhald, merkar eg, og det er nesten så eg får kjensla av kaos. Men byen er fascinerande, stor og med mange utrulege bygningar og verdskjende landemerke. Tempoet verkar høgt, og eg kryssar kvar gate nedover mot 42nd Street i lag med hundre andre.
  

Tre dagar i New York gjekk som ein røyk. Og eg kjende ein snev av vemod då eg sat på bussen på veg ut til flyplassen. For byen skil seg ut frå alle andre storbyar eg har vitja. New York er den største byen i USA med over 8,5 millionar innbyggarar. Storbyområdet New York er eitt av dei mest folkerike byområda i verda, med om lag 20 millionar. New York er eit økonomisk og kulturelt knutepunkt, og byen ber verkeleg preg av å vere smeltedigelen der alle er velkomne. Same kva bakgrunn dei har.

..........Tekstmeldingane mine undervegs får fungere som postkort, tenkjer eg - og til dei som ikkje mottok smsar midt på svarte natta medan eg var på tur, kan denne lenkja kanskje vere ein liten smakebit.

  

Memory fuses and shatters like glass 

Mercurial future, forget the past

It's you, it's what I feel

You might have laughed if I told you

You might have hidden a frown

You might have succeeded in changing me

I might have been turned around

It's easier to leave than to be left behind

Leaving was never my proud

Leaving New York, never easy

I saw the light fading out

You find it in your heart, it's pulling me apart

You find it in your heart, change... 

  

Leaving New York, R.E.M (Around the sun, 2004)

Neste episode

Denne bloggposten skulle eigenleg dediserast til dei som enno er fortapte i draumen om sommaren som er forbi. Menneska som, nedtrykte over sola sitt fråvere store deler av seinsommaren, syt og klagar sin naud til alle som giddar høyre på eller berre tilfeldigvis er i nærleiken. I teksten skulle eg be desse folka ryke og reise, ta fart og sykle dit peparen gror eller iallfall bli stumme for ei stund. Med 1800 teikn på plass og siste avsnittet att, ombestemte eg meg. Eg vil jo ikkje be nokon forsvinne i ei sky av røyk berre fordi dei ikkje set pris på Noreg sine fantastiske årstider og det lunefulle veret som nokon av oss rett og slett berre diggar. Eg vil ikkje be dei søkkje ned i eit hòl i jorda og bli der til neste sommar berre fordi eg kvir meg til å høyre dei klage over neste episode òg. Eg bestemte meg heller for å påpeike at det er synd, trist og leitt at dei ikkje greier å setje pris på hausten.

..........For ja, det vert kaldare no. Og ja; piggdekk, isskraping, frosne bildører og beinklaka lås på skiboksen ventar. Og ja; isvinden kjem frå nordvest. Han vil ruske i deg på veg til jobb dei haustmørke og grytidlege morgonane, og han vil tvinge deg til å dra opp glidelåsen og krype litt saman under hetta, inni dunjakka, på veg heim ein sein novemberkveld...
..........Men så vil du kan hende oppdage at seinsommaren si trykkande og klamme atmosfære glir over i ein frisk bris av ny giv òg? Lufta kjennest annleis. Klar og rein. Gløym sommaren sine lukter av regnvått, nyslege gras og blaute lam langs turstiar i vene skogar og fjell. For her kjem lukta av forblåste tre som tviheld på sine siste, raude lauv. Her er lukta av glasklart regn, nyimpregnerte fjellsko, vått hår under hua og glovarm kaffi frå termosen. Gløym sommaren sine lydar av sein skåling på altanen, for her kjem i staden raslinga av lauv, uling i pipa og sluddet si hamring på vindauga medan du sit innanfor og sjekkar e-posten din i fleece. Gløym jamvel sommaren sine turar berrføtt til postkassa dei fine sundagsmorgonane som var, for no er det vinterdyna, ullgenseren og vottane som gjeld. Hausten er for lengst over oss, og om ikkje lenge skin vinteren opp det kjende landskapet me er glade i. Han er alt å sjå på toppane rundt oss, ja, langt ned i liene. Og då dukkar det brått opp nye mål i horisonten. Med snøen kjem dei faktisk farande med sjumilssteg.

         

Ikkje fortvil. Sommaren kjem att, han. Men akkurat no kan du like godt gle deg over den mørkaste årstida, og nyte det gode ved å oppleve hausten i Noreg. Hausten og vinteren vil gje deg mange gode stunder, tru meg, ja, kanskje augneblinkar av pur glede og lukke? Hey, du må berre vere vaken no – og open for å sjå dei.

Snø på mars

DumDum Boys er ikkje berre eit rockeband; dei er rett og slett ei eiga musikalsk retning. Bandet starta opp i 1979 under namnet Wannskrækk, og var i byrjinga eit reinspikka punkband. I 1988 gav dei ut si fyrste plate som DumDum Boys: Blodig Alvor (NaNaNaNa). Alt året etter kom det store gjennombrotet med Splitter Pine-albumet, og i 1990 stod bandet for delar av filmmusikken til Ingvar Ambjørnsen-suksessen på kino, Døden på Oslo S. Pstereo-plata kom same året ut spekka med melodiøse rockelåtar perfekt tilpassa ei übersosial og heilag russetid. Spelemannprisane hagla.
..........

Og gruppa har verkeleg halde koken, for jamen er det ikkje DumDum Boys som fyrst dukkar opp i hovudet når eg tenkjer attende på livet i forsvaret òg. Ikkje for å snakke om konsertlivet undervegs i ein drøss med intense semester på Blindern. Og kven andre enn DumDum Boys blas hovudteltet nærast overende med ein villstyring av ein konsert under Ekstremsportveko på Voss i 2006? Kjartan og Prepple sin evigunge kreativitet er imponerande. Bandet har denne veka, nok ein gong, synt at dei har visjonar og ambisjonar. Dei held med nysingelen Snø på mars fram i eit drivande, litt rufsete, men aller mest melodiøst, lydbilete. Dette er lett fordøyeleg, gitartungt og haustsentimentalt på same tid. Eit herleg arrangement.
..........Medan Gravitasjon-plata frå 2006 var ei botnsolid rockeplate, peikar den nye singelen lenger attende, tykkjer eg. Songen låner stemning og uttrykk frå Pstereotida, og eg får assosiasjonar til godlåtar som Englefjes, Blind og Tusen etasjer høi.

Dette vert ein DumDum-klassikar som garantert vil gje massiv allsong på konsertar framover – og som skal pushe meg opp seige padlebakkar på turt sandpapirskiføre i Orradalen. Viss Snø på mars berre er litt representativ for den komande plata frå Aslak, Sola, Prepple og Kjartan, er det grunn til å skru opp forventningane. Brått var hanskerommet fylt opp med gamle DumDum-plater att. Hah, sjå opp for plateslepp i november - nedteljinga er i gang!

Treningshelga

I helga hadde eg planar om å jobbe. Dagane var rydda. Ambisjonen var lange, samanhengande arbeidsøkter. Både faglege og administrative oppgåver har lide under eit aldri så lite arbeidspress så langt denne hausten, og m.a. ein rapport (som hadde leveringsfrist førre veke!) skulle finpussast. Alt låg til rette: Halve huslyden fór på hytta, ein representant hadde fotballtreningshelg i regionhovudstaden – og eg altså; i fullt skrivemodus heime. Planen var vasstett, oppgåvene nøye gjennomtenkte og alt fredagskvelden, rett nok zappande mellom Skavlans comeback på NRK1 og Senkveld på Tv2, var pc-en på plass på fanget. Ei real arbeidshelg var i gang, og no var det Bokbindaren sin fredagsdiett med kaffi, Smash og Sørlandschips som gjaldt. Så kom laurdagsmorgonen.

Alt då eg bråvakna av den betre halvdelen si biletmelding frå morgontreningstur til kjend fjelltopp i Dovrefjella, ante eg uråd. At 3,2 megapixel på ein 3x4 cm. mobilskjerm kan formidle så mykje storstilt norsk natur, er nesten ikkje til å tru. Betre vart det sjølvsagt ikkje då eg trekte til sides gardinene på soverommet og glytta ut. Der formeleg slo ein av dei mest fantastiske haustlaurdagane eg nokon gong har sett imot meg. Eh, skrivehelg i loftsstova? Inne? Med haustklår luft ute og utsikt mot Fresvikbreen badande i sol ut glaset? Gode råd var brått dyre. Plan B, C og D var alt utarbeidde før eg hadde tusla opp trappa og inn på badet.

..........Helga vart sjølvsagt tilbrakt med terreng– og fjellsko. Og med pc-en på fanget innimellom. Kjeringafjell var fyrste post laurdag. 1t. og 35 min. frå Kleppahytta til fremste varden er meir enn godkjent. 3t. tur/retur er faktisk pers, må eg vedgå. Merka tidleg at eg hadde bak meg ei særs roleg treningsveke (jf. fokuset på nemnde rapport), og ved passering Fagereggi skjønte eg at moglegheita var til stades for å perse til topps. Sundag vart det roleg langkøyring ilag med Husbyggjaren. Kvålen–Hottadalen–Lusaskard–Skagasete–Kvålen er ein fin rundtur, og han vart gjort unna på om lag 2t. 40 min.

Særleg stien ned att frå Lusaskard er verkeleg kjekk å springe, sjølv om han no er blaut og gjørmete mange stader. Her har eg forresten ofte tenkt at det er mogleg å rigge til eit nærast optimalt motbakkeløp: Start ved grinda på Kvålen og målgang ved varden. Samla stigning i motbakkeløpet Lusaskard Opp vil vere på over 800 m. Juni 2010? 

Så til dei som trur eg sleit med rapportskriving, tolking av innsamla datamateriale og opptak frå kvalitative intervju med informantar i dansk vindkraftbransje heile helga, har eg hermed røpa meg. Helgas einaste gjeremål som i etterkant står i fare for å hamne i kategorien 'bortkasta tid', var oppgjeret mellom Sogndal og Mjøndalen på Fosshaugane Campus. Pføy!

Valkampen - ein kommentar

Sist fredag var eg i Bergen. I bilen nedover E16, etter overnatting på Voss, lyttande til morgonsendinga frå NRK Hordaland, slo det meg at eg måtte leggje ein strategi for dagen. Eg veit nemleg at eg har ein lei tendens til å stogge litt for lenge, litt for høfleg og interessert, for å prate med politikarar på veljarsanking siste vekene før valet. Og no er dette feil bruk av tida, for eg har jo bestemt meg, har eg ikkje? Nyhenda på lokalradioen vitna om ein intensiv valkamp i Bergen, så... Etter møtet med gode samarbeidspartar på universitetet, var det tid for rusle- og handlerunde. Veret var lyst og fint, og det var rett og slett ein herleg fredagsstemning i byn. Strategien var klar. Nyfiken på å gå ein runde rundt valkampteltet midt på Torgallmenningen, ja visst, men ikkje klar for å stogge. Ikkje lenge, i alle fall.
..........Politikarar i valkampmodus ynskjer helst å prate om saker som mobiliserer mange veljarar og om tema dei har gode kunnskapar om. Dei mest drivne politikarane opnar gjerne med å spørje kvar ein bur, kva yrke ein har og slikt, slik at dei kan gå laus på den delen av partiprogrammet dei trur interesserer oss. Nokre legg jamvel til grunn eigne målingar som syner kva veljarane generelt er mest opptekne av, og legg inn støyten der. -Så, kva saker avgjer valet ditt i år, tru? Senterpartiet sin ambassadør på Torgallmenningen spør. -Tja, eg legg i grunnen vekt på heilskap og politisk ideologi, og så er eg jo oppteken av kva for parti som har vyer på vegne av både bygd og by, inviterer eg. Eg vert raskt forsikra om at den raudgrøne regjeringa vil halde fram med å bygge samfunnet nede frå. Dei vil ha levande distrikt og bygder og trygge lokalsamfunn prega av samhald, samvirke og jamstilling mellom ulike grupper. Og så vil dei ha ei betre samferdsle akkurat der eg bur; vegar og kollektivtilbod. -Me har jo Liv Signe, veit du! Eg veit.
..........Etter å ha gjort greie for kva eg jobbar med, får eg frå Venstre vite at kunnskapsutvikling på energiområdet er heilt avgjerande. -Kloden skal forvaltast for etterkomarane våre, langsiktige omsyn til naturgrunnlag og miljø må difor vere overordna andre og meir kortsiktige omsyn. -Utviklinga skal vere berekraftig slik at me dekkar dagens behov utan å øydeleggje framtidige generasjonar sine moglegheiter til å få sine behov dekte, kjem det like etter frå Ap sin mann på standen. -Jens er ekstreeemt oppteken av dette!
..........Eg let det liksom stå til då eg mottek faldaren frå SV: -No, korleis løyser regjeringa spørsmålet om europatilknytinga, då, med Jens, Kristin og Liv Signe grunnleggjande usamde? -Varig fred mellom folkeslag og nasjonar byggjer på gjensidig respekt og toleranse, får eg vite, -og vår nasjonale sjølvråderett er eit godt grunnlag for aktivt internasjonalt engasjement, held dama fram. Ei vidare utbygging av det internasjonale samarbeidet må tuftast på sosial utjamning og respekt for kvar einskild nasjon sin kultur og eigenart. Ho forsikrar at dei tre partia går til val på at Noreg ikkje skal sende EU-søknad den komande fireårsbolken.
..........Ein halvtimes valkamp i byn var kjekt å ta med seg, men påfylgjande kafébesøk med kjendsfolk var kjekkare. Lang biltur heim venta, med passasjersetet fullt av cd-plater. -Norske politikarar er i høg grad mediestyrte, uttalte Tore Slaatta, professor i medievitskap ved Universitetet i Oslo til avisa Ny tid (28.08.09). Han viste til at det er stor grad av konsensus i norsk politikk, og at det difor er vanskeleg for partia å trekkje opp dei store debattane med tydelege skiljeliner. I valkampen 'innfrir' partia valløfte på løpande band: Grøne sertifikat, varm skulemat, gul midtstripe på riksvegane. Alle får… I tillegg let nokon seg truleg påverke av lågmålstema som ikkje høyrer heime i politikken: Då Erna sin utsjånad vart eit tema i den offentlege debatten, nådde galskapen eit nytt høgdepunkt. Ikkje bra.
..........Eg meiner i alle høve det er ein føremon om folk flest bestemmer seg ved å fylgje den politiske debatten over tid - og ikkje (berre) let seg overtyde av veltalande og rundkanta partiambassadørar på Torgallmenningen ein vakker fredagsettermiddag. Valkamp er likevel spanande, og ikkje minst tv-sendingane valnatta er noko eg alltid ser fram til - sjølv om eg merkar at det røyner litt på no. Og korleis vert forresten valnatta dersom Framstegspartiet ikkje snublar i innspurten? Og Sogn og Fjordane vert eit endå større Frp-fylke? Om ikkje anna, så får eg nytte alle høve til å oppmode om Frp-boikott, slær det meg. For eg trur ikkje at store skattekutt fører til betre velferdsordningar, sentralisering til større effektivitet og rettferd eller privatisering til større og meir reell valfridom for innbyggjarar flest. Eg skrur opp lyden då eg passerer Voss att, og syng med på Odd Nordstoga sin fine pilegrimsong:

Dette er ein gamal veg
der fut og fant fór fram ein gong:
no ber vegen mine steg
og røysta mi ber fram ein song.

Barcelona

Augustmorgon. Sola gjer seg klar til å trengja gjennom den linne morgondisen. Skal ein sommarbleik nordmann trena her nede på denne tida av året, er det no eller aldri. Dei seine, mørke sommarkveldane er så varme etter dagar med blank sol, og skrotten er så heit etter både by- og strandliv, så trening freistar ikkje då. Den betre halvdelen er klar alt, ja nesten litt rastlaus etter å koma i gang. Sjølv skal eg berre finna minibykartet og bretta det slik at det ligg fint i neven på turen. Klare.

..........Treningsturen går føre seg med dei lettaste joggeskorne, den tynnaste trøya og den kortaste shortsen som er med. Fyrste etappe går frå hotellet, som ligg ved den langstrekte stranda eit stykke forbi Parc del Poble Nou, opp til Gaudikatedralen La Sagrada Familia.

..........

Knappe tjuefem minuttar seinare står me midt i den vesle parken på austsida av bygninga og knipsar mobiltelefonbilete. Så tidleg på morgonen er det særs få turistar her, og det er fint å stogga litt for verkeleg å studera arkitekturen. Kunsten. Historia. Fantastisk å studera han frå alle kantar i ro og mak i morgonljoset!

..........Neste mål er ein snart 900 år gamal katedral; Katedralen ved havet. Me byrjar bli kjende i byen etter fleire slike morgonturar, men må finlesa kartet for å finna den litt meir smålåtne kyrkja. Nyfikne joggar me nedover gjennom Arc de Triomf, triumfbogen, til Parc de la Ciutadella. Forbi Museo Picasso. Brått ser me skiltet på veggen som fortel at me står på baksida av Església de Santa Maria del Mar. Kartet har losa oss inn i stadig trongare gater, og eg tvilte ei kort stund på om me faktisk var på rett veg... Men her er han altså.

..........Fort å bli heilfrelst på akkurat denne bygninga etter å ha lese romanen 'Havets katedral' av Ildefonso Falcones. Handlinga gjev eit levande bilete av Barcelona si stordomstid som livleg sjøfartsby prega av store sosiale skilnader og kampen om materiell rikdom. Ei gripande historie om ukueleg fridomstrong. Og sjølvsagt grenselaus kjærleik. I dag er Barcelona hovudstaden i regionen Catalonia. Byen har om lag 1,6 millionar innbyggarar, medan Stor-Barcelona til saman har over 5 millionar. Dette utgjer rundt 70 % av Catalonia si befolkning.

..........Dørene er opne, og berre nokre få personar er inne i den svale katedralen så tidleg. Mange raude ljos er tende. Lukta av smelta stearin forsterkar den høgtidlege stemninga, og det er heilt stilt der me treningssveitte ruslar ein rundtur inne i katedralen. Tida står på eit vis stille i slike stunder. Det er her og no som gjeld. Intervalldrag i Henjadalen, turar til Raudmålsgrinda, birkebeinargjengen og motbakkeløparar, ja norsk valkamp og heile pakka for den del, kjennest utruleg fjernt.

..........Ein annleis treningsrunde vert avslutta med tjue nye minuttar roleg jogging på strandpromenaden attende til hotellet. Byen har vakna. Og sola er for lengst heilt gjennom.

Buff Fanaråken Opp 2009

..........

Fanaråkhytta 08.08.2009. Fire slitne Syril-karar endeleg på toppen: ein bergensar og ein nordfjording flankert av to blide vossingar. Alle tungt sponsa av Powerade.

..........
Motbakkeløp. Berre ordet skulle i utgangspunktet gjere at ein held seg langt borte. Men trass nerver i høgspenn, steile motbakkar og eit beinhardt felt, vart dette i grunnen ei ny og interessant erfaring. Buff Fanaråken Opp gjekk føre seg på laurdag, og om lag 400 løparar stilte i konkurranseklassane. Fanaråkhytta (2068 moh.) er den høgastliggjande turisthytta i Nord-Europa og eit særs populært turmål. I helga var altså den vakre turstien frå Turtagrø (884 moh.) til toppen av Fanaråken arena for den største folkefesten så høgt til fjells i Noreg i år. Så langt.
..........Løypa er krevjande saker. 700 meter på asfalt i dei fyrste stigningane opp frå Turtagrø Hotell vert etterfulgt av om lag 3,5 km. på grusveg inn Helgedalen. Deretter startar motbakkane opp mot toppen. Restaureringa av den historiske stien frå Helgedalen opp til Fanaråkhytta er utførd av sherpaene Dawa og Taphen frå Nepal. Dei er ekspertar på å byggje stiar med berre hendene. Resultatet er store utbetringar særleg på fyrste delen av stien i Steindalen.
...........Me var sånn nokonlunde samla rundt fyrste drikkestoggen inst i Helgedalen, alle fire. Med Torunn, merkesetjaren, ikkje langt bak. Derifrå og opp handla turen for min del om å finne ryggar med passeleg fart. Finne einkvan å hengje seg på, få kontroll på farten og forsere når sjansen baud seg. No fekk liksom kvar og ein tenkje på seg sjølv. Ei blanding av skigang og freistnadar på springing i dei lettare partia oppover enda til slutt i eit realt spurtoppgjer - rett nok godt i overkant av 20 minuttar etter at dei to kenyanarane Richard Bartale og Henry Kiplagat passerte målseglet...

..........Turen nedatt handla om å diskutere treningsprinsipp og -metodar for oss som (berre) kjem oss ut på treningstur 3 gonger i veka. Det vart òg mykje snakk om motbakkeløpet Skåla Rett Opp som går føre seg i Loen neste helg. God tur til dei som stiller til start der!

Birken 2010 - talar me om trippelen?

–No, stiller du på Birkebeinarløpet 19. september? Spørsmålet kjem frå lokal birkebeinar av det meir rutinerte slaget. –Hei, kjekt å sjå deg òg, prøver eg meg, men eg skjønar fort at eg ikkje slepp unna. –Nei, det får jamen halde at eg stiller opp att på rennet. 20. mars neste år, er det ikkje då? –Jau, og det er vel og bra det. Men du; skal me ikkje prøve oss på trippelen i 2010? Både rennet, rittet og løpet, meiner eg? –Høyrest lovleg ambisiøst ut, men eg høyrer at fleire i Birkebeinar- og longsyklarlauget på Systrondi siktar seg inn på heile greia neste år. Så det er vel kan hende ikkje veg utanom...
..........Praten fann stad i Saften ein dag tidleg i juli. Det var i grunnen fyrste gongen Birken 2010 har vore tema på bui. Utan at nokon av oss forplikta seg meir enn høgst naudsynt for det nye året, tok praten heldigvis ei ny og meir behageleg retning. –Høyrer forresten at Hilde Gjermundshaug Pedersen har runda 45, og at ho seier til langrenn.com at nok er nok når det gjeld konkurransar. –Eg er rett og slett dritlei startnummer, er den ærlege meldinga hennar.
..........Og jamen er det ein milestolpe at ho no legg opp. Langrennsjenta frå Nybygda debuterte i verdscupen alt vinteren 1984. Det er året då tikronesetlane vart erstatta av myntar, Preben Elkjær og Danmark tok bronse i fotball-EM i Frankrike, Ghostbusters og Ronja Røvardotter var to viktige kinoopplevingar, Eirik Kvalfoss - den store - tok gull, sylv og bronse i Sarajevo-OL, Lars Saabye Christensen gav ut Beatles, Åge Aleksandersen fekk Spelemannsprisen for Levva livet-plata, John McEnroe slo Jimmy Connors i Wimbledon-finalen, Per Egil Ahlsen vann cupfinalen saman med Fredrikstad og Alphaville herja hitlistene (og 2x40W-stereoanlegget i stova!) med Forever young, Summer in Berlin og Sounds like a melody. Eit stort år, med andre ord.
..........Det er berre ei ørlita hake ved at ho skal gje seg, tenkjer eg; ho går nemleg framleis utruleg fort på ski! Seinast i år vann ho Birken på ei uforskamma sterk tid, og på rulleski er det framleis ingen på landslaget som hamlar opp med henne. Når ho no likevel vel å setje strek for ei flott langrennskarriere, får me berre ta med oss hennar gode råd til alle skiløparar som no legg planane fram mot nettopp Birken 2010: Ho meiner nemleg at det ikkje er særleg lurt å gå på seg hjarteinfarkt i skiløypa (noko me finn det rett å slutte oss til), og ho rår oss til å vere nøye med å differensiere treninga vår. Langturar skal vere skikkeleg rolege og berre intervalløktene skikkeleg harde. Og; me skal halde meir på med det fyrste enn det siste dersom me vil prestere bra i Birken. –Ei fin birkenøkt kan vere å utvide ein totimars løpetur til ei lengre økt som òg inneheld både sykling og rulleski, seier ho til langrenn.com. –Det gjev god aerob trening og er meir skånsamt for kroppen, held ho fram, –og hugs: hald tempoet nede i langøktene!
..........–Men er det no verkeleg slutt, tru? Ein tredje birkebeinar har kome til. –Kristen Skjeldal sprang sist helg inn til ein knallsterk andreplass i motbakkeløpet Kvasshovden opp i Ulvik. Dei greier jo ikkje slutte å konkurrere! Og eg har lese at det overhovudet ikkje såg ut som fysikken var falma sidan han la skia på hylla, der han gav landslagsløpar Martin Johnsrud Sundby stryk i liene opp frå ein spegelblank Hardangerfjord. –Eg har så stor glede av å springe, uttalte han nyleg til langrennsveven, –og så trur eg at eg framleis flyt på gamal trening... På spørsmålet om han vert å sjå på startstreken i eitt eller fleire skirenn til vinteren, vart bulkenløperen tydelegvis både stotrande og usikker: –Nåja, hm, nja, tja, jaudåkanskje, neivent, egtrurvelikkjedetakkurat, nja, me får no sjå.
..........Ja, me ventar og ser. Mitt tips er at både Hilde GP og Kristen vert å sjå ved sekkevekta i startområdet på Rena 20. mars neste år. Meir uvisst er det vel korleis alt dette preiket om trippelen 2010 endar...

Dana Cup no.1

Syril G93-94 var mellom dei åtte laga som tok seg til kvartfinalen i A-sluttspelet i klasse G16. Dei to siste norske laga rauk ut i denne runden. Men laget deppa slett ikkje av den grunn; for dette var ein sportsleg opptur. Og me visste jo at motstandarane i sluttspelet ville bli råsterke! I semifinalane var det berre svenske Nästas SK frå Gøteborg og tyske STD Bremerhaven att frå Europa. I finalen slo Club Morumbi frå Mexico AD Cantolao frå Peru 2-0.

Midtvegs i andreomgangen i kvartfinalen la me om til eit ikkje tidlegare utprøvd 3-3-4-system for å få utlikninga me trengde mot Nästas SK. Ballen gjekk rett utanfor stolpen, like over tverrliggjaren og i nevane på ein langstrekt svensk målmann – men altså ikkje inn. Ikkje pokker! Etter ei ny solid turnering frå Syril IL sitt G16-lag, med halve laget frå 15-årsklassen, måtte me difor innsjå at laget var ute då domaren blas av kampen. Sjølv i ei jamn og tett gruppe med to norske, eit dansk og eit svensk lag, gjekk me gjennom dei innleiande rundane utan tap. Som puljevinnarar møtte me gruppetoar frå ei av dei andre gruppene; Trygg/Lade frå Trondheim i åttandedelsfinalen. Grei skuring. Så skulle det altså syne seg at svenskane vart eit nummer for store i kvarten.

..........Me var nok litt prega av turneringsnerver då domaren bles i gang fyrste kampen. Det tok såleis litt tid før me kom i gang med angrepsspelet me er kjende for. Turneringa har likevel gjeve trenarane svar på fleire spørsmål før haustsesongen tek til i fyrstedivisjon. Midtbana vår er godt organisert. Kristian S., Aslak og Eivind fordeler mange smarte pasningar på Marius og Benjamin og alternativt på Helge og Jaran ute på venstrekanten. Keeper Øystein kom særs godt frå Dana Cup. Særleg då svenskane hadde sin beste periode midtvegs i andreomgangen i kvarten, var feltarbeidaren Øystein god å ha. Kapteinen sjølv, Per Eirik, og Lars i midtforsvaret plukka det som kom i midten og i lufta, og Eirik og Jørgen takla skjorta av hurtige kantspelarar. Laget stod fram som defensivt godt organisert og midtbana fekk etterkvart fritt spelerom og dominerte med kreativt og variert angrepsspel. Olav tok godt vare på sjansane han fekk på høgrekanten, og slo gjennom fleire presise pasningar på førstetouch; til Anders, Kristian T. og Helge. Også Kim Andre sine innhopp på venstrebacken var solide. Bra! –Det er svært viktig å ha ein brei stall der fleire kan trø til når det røyner på utover i slike turneringar, konkluderte Per Eirik på ferja heim.

..........Handleturar i feriemodus i rolege gågater i Fredrikshamn, flotte treningsøkter på dansk gras mellom kampane, spelarmøte kvar kveld, sosiale stunder med laget, sysken og foreldre, bading og blogging heim til nyfikne sogningar undervegs. O-løparen hadde endåtil med seg kart frå eit nordisk orienteringsløp tidleg på 90-talet, og tok såleis med seg treningssvoltne foreldre på langtur gjennom danske skogar. Supert!

Supernaiv sommarhelsing

Det er ikkje alltid verda snur seg til slik me helst vil. I mylderet av situasjonar og relasjonar som me er innom i løpet av eit år, eller eit liv, for den del, må det vel nesten vere slik. Det skulle teke seg ut om ein kunne leggje seg kvar einaste kveld og tenkje med seg sjølv: –Nok ein dag med full kontroll. Eg formulerte meg jo akkurat slik eg no i ettertid ser var rett. Eg gav berre fin respons og kloke innspel til ting som vart meg fortalt. Jamen gjorde eg rett i dag òg.
..........Nei, slik er det sjølvsagt ikkje, og slik kan ein ikkje vente at det skal vere heller. Likevel plagar det meg slik når relasjonar ikkje er, kva skal eg seie, i orden. Eller avklara. –Hm, det ligg liksom eitkvart i lufta mellom oss og dei, kan eg tenkje. Ja, mellom meg og han. Eller meg og ho. Korleis uttrykte eg meg eigenleg siste gongen me snakka saman? Og korleis skal eg tolke kroppsspråket hennar i det eg gjekk hin dagen? Tok eg altfor lett på det heile når han eigenleg ville fortelje meg om noko som han verkeleg grublar på? Lo eg det berre bort fordi eg har meir enn nok å grunne på sjølv? Og så var det den tekstmeldinga, då; korleis skal eg tolke ho? Ikkje for å snakke om den e-posten eg sende frå meg seint i går kveld; han kan vel mistydast så det held, kan han ikkje? Tek mottakaren han opp i beste meining, tru? Og kva meinte ho eigenleg med den musikklenkja ho sende meg? Skal teksten lesast bokstavleg, eller var dette berre ein flott song frå 90-talet – send på impuls?
..........Slik går me gjerne og kvernar over tusen situasjonar og relasjonar som er viktige for oss. Eller over den eine relasjonen som akkurat her og no, eller der og då, ser ut til å vere sett litt på prøve. For det er vel kan hende akkurat det dette handlar om; me vil så gjerne at alt skal vere vel i dei relasjonane som verkeleg er viktige for oss?
..........Eg meiner ikkje at me skal vere samde i alt. Det handlar ikkje om det. Nei, at alt er vel betyr strengt teke ikkje noko meir enn at me forstår, gjer det ikkje? Eller at me iallfall prøver å skjøne. –Visst er me usamde, kan me seie, ja i den saka er du faktisk heilt koko! Men eg skjønar likevel korleis du tenkjer. Klart det! Og så veit eg òg at du er ærleg og kunnskapsrik og kjekk å prate med i mange andre saker. For eg har tillit til deg, du lyttar og spør – og jamen vil eg at me skal kunne leve godt i lag sjølv om me akkurat no ikkje finn heilt ut av det… Slikt.
..........Det er sommar og snart ferietid. Trongen for at alt skal vere vel er liksom ekstra stor, merkar eg. Så slær det meg at borna er ekstremt gode på dette. Dei gler seg over å ha fri no. Over å kunne gjere som dei vil heile dagen. Jamvel dei som har sommarjobb gler seg over å gjere noko anna enn det vanlege – gjerne ilag med nokon dei elles sjeldan er saman med. Visst støyter dei òg borti mange situasjonar og relasjonar, og i blant kjelkar det seg skikkeleg til. Men når kvelden kjem og det er leggetid, er det som oftast i orden att. Og i alle fall når morgonsola kikkar ned gjennom dei raude, tynne United-gardinene slik at heile etasjesenga badar i lyseraudt; og einkvan oppdagar at det har tikka inn ei ukomplisert melding på mobilen frå ein god ven; Kom! Då er dagen i gang, og relasjonane startar opp att med eit positivt forteikn.
..........Nei, det er ikkje alltid verda snur seg til slik ein helst vil, og det er vel ikkje alle relasjonar eller situasjonar me kan vente å finne heilt ut av – sjølv om me så gjerne vil. Men før eg kjøper meg ein raud ball og eit bankebrett frå Brio, vil eg berre seie at det er supert å vere litt naiv. For eg trur at alt kan vere vel viss me berre prøver så godt me kan og viss me faktisk vil at det skal vere det. Og eg vil. God sommar!

Tingen er kvar dag å ha,
eit eventyr på gang som endar bra,
finne seg ei gåte stor,
å leita etter svaret langs eit spor,
og i det skal du sjå at eventyret gror.

Frå Svingensongen, Odd Nordstoga (Linus i svingen, 2004)

Reisa i fornybarland

–Tror ikke vi kan ha for mange av dem, nei. Reiseleiaren har ei blanding av spøk og alvor i røysta. Han er førstemann tilbake i minibussen der eg er sjåfør. Me har akkurat hatt ein stogg på Moskog fordi journalisten ville ha fleire bilete av brusande fossefall. Fem minuttar fotosesjon vert fort til femten når me først stoggar. Reiseleiaren er ein smule uroleg for avtalane som ventar lenger framme i løypa. Med tolv bedriftsbesøk på tre dagar er programmet heller stramt. I det skyvedøra på bilen slær att, tenkjer eg at parallellane til tv-serien Gutta på tur er fleire. Me er fem karar på tur gjennom Sogn og Fjordane sin mangfaldige og vakre natur. Rett nok i bil, ja vel, og rett nok på jakt etter bedrifter som vil satse på fornybar energi, men; stemninga er særs lystig og me er fullt klare over at me har ulike roller å fylle undervegs. Tre av oss er forskarar på jakt etter gode case og nyttige informantar til eit framtidig studieopplegg ved Høgskulen i Sogn og Fjordane. Ein samfunnsengasjert bankmann leitar etter næringspotensiale, marknadsutsikter og regionale utviklingsvinstar i kjølvatnet av investeringar i fornybar energiteknologi. Journalisten jaktar på dei gode historiene. Alt skal me fange i eit fylke som har ambisjonar om å ta føringa i det fornybare energikappløpet.
..........Me ligg ikkje så verst an når me svingar inn på gardstunet ved Erikstad i Jølster. To gardbrukarar står klare til å vise oss rundt på dei to småkraftverka i Daleelva. Dei bedyrar at dei ikkje har venta lenge, og set umiddelbart i gang med si historie. Investeringskostnader, risikovilje, energiuttak og lønsemd. Etter kvart går nokre av tala i ball for meg, men eg lærer at grunneigarane deler utbytet etter elva sine fallmeter på sin eigedom. –Artig at dem som nå tjener mest penger er dem med forfedre som måtte nøye seg med å ta landområder i de bratteste skråningene, konkluderer journalisten. Godt poeng.
..........Fram til no har rundturen i fylket, med arbeidstittelen Reisa i fornybarland, ført oss innom fire verksemder med visjonar om ei fornybar energiframtid. I NorSun sine moderne fabrikklokale i Årdal kommune studerte me første dagen produksjonen av einkrystall silisiumskiver (wafers). Desse vert vidare utvikla til solcellepanel. Vidare fekk me omvising i Statkraft sitt moderne vasskraftanlegg i fjellet ved Myklemyr i Luster kommune og informasjon om Sogndal kommune sine planar for nytt trafoanlegg i enden av den mykje omtala 420 kV-lina frå Ørskog til Fardal. Første stogg på dag to informerte næringssjefen i Høyanger kommune om bedrifta Nordic Power Systems sitt innovative prosjekt for å utvikle eit system for energiproduksjon basert på flytande drivstoff kombinert med høgtemperatur brenselceller.
..........Innimellom møta siste døgeret har me ete sein middag på Kafé Marifjøra i Luster og sove på Kviknes Hotell i Balestrand. Etter inspeksjonen av småkraftverka set me kursen mot Stryn Fjernvarme AS og Fjordane Biovarme i Stryn og Fjordvarmeprosjektet på Nordfjordeid. Tidsskjemaet tillet ein velfortent kaffi- og bollestogg ved Byrkjelo på vegen. Bioenergianlegget i Stryn leverer varmt vatn, oppvarma av flis, gjennom røyrleidningar på om lag 2200 meter. Fjordvarmeanlegget på Eid inneber ein sjøvassleidning som hentar opp fjordvatn på 50 meter djupn. Vatnet, på mellom 8-12 grader, vert nytta til oppvarming og kjøling i større bygg ved at varmevekslarar overfører sjøtemperaturen til bygningar på land, får me vite.
.........–En ting er teknologien, men jeg er imponert over den lokale entusiasmen vi møter her. Det er blitt kveld, dag to nærmar seg slutten og me er endeleg på veg ut mot kysten og Vågsøy kommune. Journalisten summerer opp besøka våre så langt. –Her bygger altså fylkeskommunen to nye, moderne videregående skoler i Nordfjord og flere andre nybygg kommer til – og alle satser på ny fornybar energi til oppvarming og kjøling! Dei andre i bussen er samde. Den lokale fellesskapen omkring prosjekta er ein interessant observasjon. Ja, eg anar ei stoltheit når bankmannen stadfestar at mange i Sogn og Fjordane har ein eigarskap til nye prosjekt som kan føre med seg både ny næringsverksemd og ein meir miljøvenleg energiproduksjon.
..........–Eit bilete av den solnedgangen er vel den sikre screensaveren på pc-en min! Eg tek meg i å nemne ordet klisjé, for opplevinga er nesten for perfekt. Vel framme ved Kråkenes fyr i Vågsøy kommune rekk me akkurat solnedgangen lengst vest i havet denne Jonsokaftan. Bileta me tek liknar mistenkjeleg på hybelplakatar frå 80-talet, og to hjortar i horisonten gjer ikkje saka betre. Eller verre. –Alt dette er nøye planlagt, det sier seg selv, kjem det med begeistring frå reiseleiaren. To blide vertinner syner oss romma våre og eit lite kjøkenbibliotek. Det er seint. Eg sovnar før eg rekk lese ferdig føreordet.
..........Måløy Vekst innleiar dag tre med tidleg frukost på Kråkenes fyr før ferda går opp til Kvalheim Kraft sin vindmøllepark på Mehuken. Bankmannen og journalisten er dei heldige som får med seg klatreetappen opp i toppen av vindmølle fem i finveret. Vindparken vart etablert i 2001, og i 2008 vart det gjeve konsesjon til ei utviding til tretten vindmøller. Mehuken II skal vere i full drift frå 2010. Det er eit høgdepunkt på rundreisa å studere dei mektige monumenta på nært hald.
..........Etter at Måløy vidaregåande skule har teke oss med på prøvetur med interaktiv ferje mellom svaiande frålandsvindmøller, og tapas er innteken på øya Silda etter lynrask båttur, er siste stoggen verksemdene Easy Form AS og Stadt Towing Tank. Sistnemnde er ein 182 meter lang hydrodynamisk testtank til over 30 millionar kroner. Der kan alle typar farty testast ut. Det siste no er supplyskip og frålandsvindmøller. Easy Form er eit nyetablert selskap som har utvikla ein fresproduksjon av former til plast- og komposittindustrien. Ambisjonen er å medverke i produksjonen av vindturbinar.
..........Journalisten ruslar inn på flyplassen på Anda for retur til Oslo og takkar reisefylgjet for lærerike dagar. Brått kjem eg på at einkvan ein gong har sagt at Chamonix vart skapt den åttande dagen – til glede for skikøyrarar, klatrarar, tindebestigarar, terrengsyklistar, paraglidarar, motbakkeløparar og basehopparar. Etter 85 mil på farten gjennom den fantastiske landskapen dei siste tre dagane, har eg nok ein gong fått stadfesta at det same gjeld Sogn og Fjordane. Her veit me i tillegg å nytte den flotte naturen og dei fornybare ressursane til å produsere rein energi. –Når studentane på fornybar energistudiet skal reise gjennom fornybarland treng du vel ein lokalkjend sjåfør, gjer du ikkje?

Vindenergidagen

I dag, 15. juni 2009, er historias fyrste verdsomspennande vindenergidag: Global Wind Day. Dagen skal nyttast til å syne det omfattande kraftpotensialet som vindenergi representerer. European Wind Energy Association (EWEA) nyttar høvet til å synleggjere at vindkraft og annan fornyeleg energi representerer ei løysing for fleire samfunnsutfordringar.
……….Erkjenninga av at ressursane i verda er avgrensa, samt at verdas avhengigheit av fossile energikjelder må reduserast, har aukande oppslutnad i befolkninga. Fokuset på menneskeskapte klimaendringar, miljøvern og framtidsvyer knytt til ein meir offensiv miljø- og klimapolitikk er difor ei av dei mest sentrale politiske kampsakene fram mot stortingsvalet til hausten. Sterk vekst i folketalet i verda kombinert med ein særs uviss energisituasjon, gjer at fokuset på fornyeleg energi aukar også globalt. Markeringa av vindenergi som ein del av løysinga fortener difor all mogleg merksemd. Ambisjonen er at markeringa fører oss eit steg nærare ein situasjon der fornyeleg energi og teknologiske løysingar for energisparing får same langsiktige økonomiske insentiv og regelverk som fossil brenselindustri lenge har vore tilgodesett med. Politikarar på lokalt, regionalt og nasjonalt nivå bør snarast starte konkurransen om å utvikle dei beste og mest føreseielege ordningane for ei framtidsretta og berekraftig energiforsyning.

Europas største landbaserte vindkraftverk, 322-MW Whitelee-prosjektet i nærleiken av Glasgow, opna no i mai. Den skotske regjeringa har ei målsetjing om å dekke minst 50% av det skotske elektrisitetsbehovet frå fornyeleg energi innan 2020, og hovuddelen av dette vil kome frå vindkraft. Whitelee-prosjektet produserer så mykje kraft at det sparer oss for utslepp av meir enn 500000 tonn CO2 i året. Skottland er såleis eit utstillingsvindauge på området!
President Arthouros Zervos i EWEA opplever at etterspurnaden etter fornyeleg energi i Europa no er i ferd med å ta skikkeleg av. - Det er gjerne dette som skal til for å trigge den politiske handlingsviljen, seier han, og no står me framføre eit globalt gjennombrot. Me vonar han får rett, og ynskjer tillukke med dagen!

– Er du for eller mot?

Sognekraft As planlegg kraftutbygging med utgangspunkt i vassressursar frå Henjaelvi og Grindselvi: Leikanger kraftverk. I bygda er engasjementet rundt ei felles sak attende. Det er ikkje så lenge sidan sist bygda var delt i for og mot. Og det er i grunnen moro medan det står på. Diskusjonane går. Grannen stoggar meg midtvegs i plenslåtten for å argumentere, fotballgutar meiner sterkt i Syrilbussen heim frå bortekamp og stemninga under grillfesten på verandaen står i fare for å bli øydelagd ein sein nattetime. Eg sluttar ikkje å bli overraska over kor mange som set seg skikkeleg inn i sakene.
..........Sist handla det om plassering av idrettshallen. Foreldre gav seg i kast med opprop i Sogn Avis (sjølv knota eg ned eitt av dei!) for å få hallen plassert ved idrettsbana og barneskulen - og ikkje mellom bankbygg og fylkeshus. Alle kanalar vart nytta for å påverke kommunestyret. I går opna Saften, eller Leikangerhallen som han offisielt heiter. Mellom bankbygg og fylkeshus. Med butikkar, avisredaksjon og flotte trenings- og kulturhusfasilitetar. Sentrum er vitalisert med nybygget, Café Herman og nye utandørs møtestader. I vinter trur eg nærast alle som var på dugnad i hallen opphavleg var motstandarar av han. Bygda står samla - ingen sure miner. Men så har altså kraftutbyggingsplanane kome valsande som ei stor, støyande og skiten anleggsmaskin inn i bygdeidyllen...
..........Etter friidrettskarusellen på idrettsbana førre kvelden byrja foreldre og tilskodarar å diskutere. -Men er du for eller mot? Før debatten var i gang kom spørsmålet. Det er sunt å bli pressa til å ta stilling, men meir interessant er det sjølvsagt når folk fortel kvifor dei meiner som dei gjer. -Landskap og friluftslivopplevingar heng saman. Dette er gjerne den mest sentrale utfordringa ved den planlagde vasskraftutbygginga, opna eg. -Ei anna er det biologiske mangfaldet, la ein granne til.
..........Leikanger er ein liten kommune med tett busetnad. Mange er flittige brukarar av tilstøytande utmark til fritidsføremål. Båe elvane renn gjennom populære friluftsområde. Henjaelvi ligg særleg strategisk til like ved bustadområde, barneskulen og det daglege trenings- og friluftslivet. Områda vidare innover fjellandskapet er lokalt og regionalt viktige som friluftsområde. Eit seterområde har status som eitt av seks nasjonalt verdfulle kulturlandskap i Sogn og Fjordane. Nytte skal setjast opp mot kostnad, og ein skal jamen vite kva ein gjer dersom ein vel å endre noko av dette.
..........Om utbygginga var planlagt i eit liknande friluftsområde på Voss, veit eg at det ville vere lettare å vere for. -Herregud, kommunen treng inntektene, kvar ei krone, ville eg kanskje seie. Og med det faderlege opphavet strategisk plassert i energibransjen gjennom 40 år og i kraftpartiet framfor nokon, Ap, like lenge, ville ingen heve augnebrynene over standpunktet.
..........Så, kva skil Leikanger frå Voss? Voss er ein stor kommune med utallige trenings- og friluftsområde som er fullt på høgde med Henjadalen. Enkelt framstilt kan eg fort ramse opp 99 sentrumsnære treningsruter som eg vil behalde der. Så kunne Statkraft, BKK eller Voss Energi fått greie ut nr. hundre til utbyggingsføremål. Leikanger har ein treningstrasé med eit underlag og eit stigningsforhold som gjer han aktuell for ALLE. Ein tilfeldig onsdagskveld i Henjadalen mellom april og oktober, uansett ver, treffest syklistar, joggarar med iPod på øyret, prategjengar på tur, barnevogner og syklar med støttehjul, pensjonistar med sekk og stokk, meir eller mindre ambisiøse birkebeinarar, unge og eldre med fiskestong og kven som helst med hund i band.
..........Vil me behalde dette fantastiske velferdstilbodet dersom Sognekraft byggjer ut? Vassføringa nedanfor vassinntaka i elva blir redusert med 90%, les me i ei kommunal saksutgreiing. Henjaelvi har fleire parti med grov steinmasse som gjer at elva då vil sjå heilt turrlagt ut. -Godt å sleppe elvasusen, mann, kjem det frå nedre delen av tribuna. Men i Henjadalen vil ei slik utbygging krevje i overkant av 4 km heilt ny veg i tillegg til ei omfattande opprusting og dels omlegging av eksisterande veg inn til Flya. Nokon talar jamvel om oljegrus eller asfalt. Det er planlagt å ta ut 130000 m³ massar ved kraftstasjonen. Fleire store massedeponi vil ruve, det skal byggjast fleire damanlegg og kraftliner skal strekkjast. Korleis vil dette i røynda sjå ut til slutt?
..........Eg er for utvikling på bygda, og eg tykkjer det høyrest interessant ut med hyttefelt og skiheisar og afterski og nye sosiale relasjonar utvikla ein stad i dei unike og vakre sidedalane i Leikanger. Slike planar kan gje nye lyft i eit kvart bygdesamfunn, og må ikkje avvisast utan vidare. Men når eit kulturlandskap truleg vert dramatisk endra og fullgode alternative trenings- og friluftsmoglegheiter absolutt ikkje finst i heile kommunen, er det umogleg å vere for kraftutbygginga slik ho no er førespegla. Særs usikre inntektsutsikter og mildt sagt uavklara tilhøve rundt framtidig drikkevassforsyning for bygda styrkar standpunktet. Det er mange gode grunnar til å bu og leve i landets nest beste kommune. Har me råd til å setje ein av dei viktigaste på spel?

Foreldrevit

Noregs Fotballforbund skriv på sine nettsider at dei reknar med om lag annakvar husstand på eitt eller anna vis har eit aktivt forhold til fotballen. Dette skuldast i stor grad born og unge si deltaking i ulike fotballaktivitetar. Foreldre og besteforeldre deltek i samband med treningar, reiser og kampar. Mange går gjennom periodar som trenarar, lagleiarar, tillitsvalde i idrettslag eller har andre funksjonar i samband med fotballen. Friviljug innsats utgjer sjølve fundamentet som norsk fotball byggjer på, og det synest som det går greitt å rekruttere friviljuge inn i alle dei naudsynte posisjonane der ein treng folk.
..........Som føresette og foreldre kan me medverke til å gjere barne- og ungdomsfotballen til ei kjekk oppleving for alle som er med. Miniputturneringane er godt i gang for året og dei aldersbestemte fotballseriane har vore i gang sidan slutten av april. Like mykje for min eigen del som for andre, vil eg minne om NFF sine hugsereglar – ja, kall dei gjerne foreldrevitreglar:

1. Møt opp til kamp og gjerne på treningar – borna ynskjer at me er med
2. Gje oppmuntring til alle spelarane under kampen – ikkje berre dei du kjenner best
3. Oppmuntring høyrer med både i medgang og motgang – unngå kritikk frå sidelina
4. Respekter lagleiar si disponering av spelarar – ikkje prøv å påverke han/ho under kampen
5. Sjå på domaren som ein rettleiar – respekter avgjerslene!
6. Stimuler og oppmuntre borna til å vere med – ikkje press dei
7. Spør om kampen var morosam og spanande – ikkje berre fokuser på resultatet
8. Syt for riktig og fornuftig utstyr – ikkje overdriv
9. Vis respekt for arbeidet klubben gjer – delta på foreldremøte for å avklare haldningar og ambisjonar
10. Tenk på at det er borna som spelar fotball – ikkje du
11. Vis respekt for andre – ikkje røyk på sidelina
12. Hugs at borna gjer som du gjer – ikkje som du seier

Det er fort å bli riven med på sidelina, og det kan vere ei utfordring å bli minna på nokre av desse reglane under kveldsmaten etter ein tett og beinhard miniputtkamp på 2x12minuttar mellom Syril IL og Sogndal i klasse G99. Og på seg sjølv kjenner ein gjerne andre!

Champions League

Tysdag kveld. Dommaren set i gang kampen på Emirates Stadium i London. I stova er me klare for kveldens returoppgjer i semien, og det slær meg at det er min tur til å støvsuge popcorn frå sofaen etter bataljen. Manchester United vann fyrste semifinalekampen heime på Old Trafford 1-0. Media har analysert forma til samtlege spelarar og nærast predikert alle tenkjelege scenario etter matchen for ei veke sidan. Siste halvtimen før avspark har det sige på med tilskodarar frå grannelaget. Ei gjensidig oppdatering på skadesituasjonen og aktuelle lagformasjonar, og ei rekkje framlegg til kva som no bør vere laga sine strategiar, utgjer støyen.
..........Arsenal startar best. -Typisk, kjem det frå eine sakkosekken, -men dei slit med å bryte forsvarsmuren til serieleiaren frå nordvest. Etter dryge åtte minuttar kjem portugisaren Cristiano Ronaldo rundt på kanten for United. Innlegget er hardt. Når den unge Arsenalbacken Kieran Gibbs er uheldig og sklir, dundrar J. Sung Park United i leiinga. Yngstemann, no halvt ståande i sofaen, halvt hengjande på skuldra mi, oppfattar pronto at United akkurat har fått det viktige bortemålet som ein av naboane håpa så sterkt på. -Jepp, eit kvart uavgjortresultat vil no sende mænju vidare! -Samanlagt står det 2-0, og Arsenal må skåre tre, forklarer grannen frå sakkoen. -Så dette er bortemålsregelen, altså, slær ein annan fjerdeklassing fast.

Snaue tre minuttar seinare får United frispark på om lag tjuefem meter. Skrått hald. Ronaldo tek sine faste fem steg bakover frå der ballen er lagt til rette, stiller seg breibeint for å finne optimal balanse, set god fart og regelrett bankar ballen i mål. Sjølv om det kan setjast eit spørjeteikn ved målmannen Almunia der, er prestasjonen så stor at to kommentatorar og tre mann i studio pratar i munnen på kvarandre, og på oss, i fleire minuttar. Stemninga er god. Eg tenkjer at dette er uendeleg mykje betre enn å stå trongt på Andys Pub i Oslo og fylgje europacupen på storskjerm. Nittitalets soundtrack. Kjekt med Rosenborg og alt det der, jadå, og det vart mykje som skulle feirast. Ikkje like kjekt med Brann alltid. Der vart det suter som måtte døyvast. Gjerne same stad som der RBK vart feira.

..........Åtte- og niåringane tykkjer tida flyg altfor fort. Den italienske dommaren Roberto Rosetti blæs laga inn til pause, og karane innser at dei er henta inn av Avtalen. For pause betyr leggjetid, og litt romslegare plass i sofaar og sakkosekkar for resten. Dette med romslegare plass varer forresten ikkje lenge, for fjorten og femtenåringane dukkar brått opp – ferdige med kveldens fellestrening. Vaktskifte, på eit vis. Og kunnskapen om aktuelle overgangar, spelarkjøp og spelarane sine ferskaste fest-og-damer-på-byn-historiar vert monaleg heva i stova.
..........Arsenal stangar og manager Arsene Wenger gnir seg hardt i andletet. United-sjef Sir Alex Ferguson tygg tyggis (nokon veit at det brukar gå med fire tyggispakker i snitt per kamp) og ser coool ut. Når Ronaldo (verdas desidert beste fotballspelar, meiner fleire), etter vel seksti minuttar hælsparkar til Park, som slær ein glimrande (-sinnsjuk!) pasning motsett til Wayne Rooney, som i sin tur legg inn att til Ronaldo som kjem i fullt firsprang og punkterer kampen med eit sikkert skot i lengste hjørnet, byrjar heimepublikumet på Emirates å tusle heim. Med eit drygt kvarter att av kampen får Arsenal straffe. Den trufaste United-slitaren Darren Fletcher får feilaktig det raude kortet, og må stå over neste kamp. Det faktum at neste kamp er CL-finalen i Roma 27. mai skaper kollektiv irritasjon. – Ufortent, mann, *x#¤!
..........I stova held me ut til alle høgdepunkta er synte om att fire-fem gonger, alle dei viktige intervjua er unnagjorte og programleiar Jan Åge Fjørtoft har understreka at det alt i morgon kveld er returkamp i den andre semifinalen mellom Chelsea og Barcelona. Nokon må handle popcorn og nye støvsugarposar…

Kondis

Meir enn 12.000 Kondismedlemar mottok i går Kondis nr. 3-2009 i postkassa. Som framsida indikerer, har bladet omfattande dekking av Birkebeinarrennet. Mellom anna er det intervju med årets vinnar, Jerry Ahrlin. Det er også med ein fyldig rapport frå ein debutant av året. Fylgjande bilettekst står å lese under biletet av ein noko forkomen debutant på veg over Dæhliehaugen (etter om lag 53,5 km.!): Ole I. Gjerald er frå Leikanger i Sogn og Fjordane og går for Syril IL. Den ski- og skriveglade 37-åringen skildrar korleis han opplevde sitt første forsøk på å klare merket i Birken. Biletet er om lag dobbelt så stort som det freshe biletet av vinnar Hilde Gjermundshaug Pedersen på same sida, og det er vel æh, heilt på sin plass...
..........Kondis drøftar elles påstanden som vart framsett i programmet Puls på NRK1 om at birkebeinarar trenar seg hjartesjuke. Er dette verkeleg tilfelle? Artikkelen vert å dele ut til nye og gamle birkebeinarar på fyrste fellestreninga over sommarferien, for me satsar på å ha alle med også i 2010!
..........Bladet har ikkje mindre enn 12 treningssider med alt frå treningsprogram til haustens maratonløp til tips om korleis skiløparar kan fikse overgangen frå skisesong til barmarkssesong. Lærerike artiklar om oppvarming, uttøying og nedjogging er også med. Fyldige reportasjar frå Holmenkollen Skimaraton, La Transjurasienne og Flandern Rundt høyrer med, og endå er det mykje som ikkje er nemnt. Er du ein av dei som ikkje får Kondis gjennom postgangen, er det fullt mogleg å gjere noko med det her!

Kjeringi Open 2009

Laurdag 25. april er det klart for vårens vidlaste eventyr i Sogn; Kjeringi Open. Sjølv nådde eg fremste toppen på Kjeringafjellet i Leikanger saman med yngstesonen for nokre dagar sidan, og eg er imponert over snøforholda. Det er framleis utruleg flott på fjellet. Med over 600 påmelde vert dette truleg ein beinhard konkurranse også i år.
..........For utanbygds lesarar må me informere om at Kjeringi Open går frå ein av dei høgste fjelltoppane i Leikanger kommune og ned til kaia ved Sognefjorden. Rennet byggjer på eit multisportkonsept som har i seg heile fire disiplinar: Den krevjande fjelltelemarketappen fører løparane frå toppen av Kjeringi (1314 moh.) ned til området ved Damefall (om lag 500 moh.). Her står det ei rekkje ivrige langrennarar klare til å ta over stafettpinnen. Eller rettare sagt; den digitale stafettbrikka. Langrennsløypa er ei relativt lett, men svært naturskjøn sløyfe i området ved lysløypa på Øvstestølen. Her kjem me fleire stadar frampå kanten, slik at ein overveldande utsikt mot Sognefjorden ligg under oss. Etter 4-5 km. er det veksling til überklare nedoverspringarar. Springeetappen startar i år truleg eit lite stykke ovanfor parkeringsplassen på Kleppa Skisenter (om lag 300 moh.), fordi snøen ikkje ligg heilt ned dit no. Siste etappe er veg- og terrengsykling. Vekslinga her er lagt til Leikanger barneskule. Eit lettare kaotisk og overfylt sykkelstativ vert på ein halvtimes tid tømt når løparane grapsar tak i næraste sykkelstyre og set utføre ned mot Henjaelva.
..........Rennet er krevjande for deltakarane, og særleg for dei som skal starte på toppen. Ein tretimars skitur på feller og med solid sekk på ryggen startar for dei fleste ved 09.00-tida. Dei som er påmelde som 'superkjering', og som altså skal ta alle fire etappane åleine, må plassere ut sykkel, joggesko og ferdigsmurde langrennski på turen oppover.
..........Når fyrstemann ned frå Kjeringafjell nærmar seg fyrste veksling, og speaker melder frå med dramaturgisk røyst, brukar det gå eit lettare angstprega sus gjennom hopen av spente langrennarar. Korleis ligg me an, tru? Moment of truth, korkje meir eller mindre.
..........Etter ein lang og kronglete sykkeletappe kjem anten fyrste superkjeringa eller ankerkvinna/-mannen på det fyrste laget i mål på ærverdige Hanahaug som vinnar av Kjeringi Open 2009. Så vil eg nytte høvet til å protestere på at den offisielle badesesongen i Sognefjorden startar nett denne dagen - sjølv om nokon har funne ut at rennet ikkje er heilt, heilt over før ein er nedi fjorden (som må seiast å vere nærast full av smeltevatn no!) med heile sin vinterbleike corpus...